Većina dezinformacija sa kojima se u posljednje vrijeme srećemo usmjerena je na diskreditaciju vakcine prtoiv koronavirusa, ubjeđivanje korisnika društvenih mreža da je pandemija globalna zavjeram da maske štete organizmu…
Ipak, u moru takvih dezinformacija pojavljuju se i one koje se ne bave ovim temama.
Takva je i objava koja se prethodnih dana masovno dijelila na Fejsbuku, fotografija na kojoj se navodno nalazi ljudska ćelija „slikana pomoću elektronske kriomikroskopije i nuklearne magnetne rezonance“.
U pitanju je ilustracija koja je nastala prije 20 godina, a čiji je autor australijanac Rasel Kajtli. Do potvrde da je u pitanju ilustracija dolazi se lako – obrnutom pretragom fotografije na sajtu TinEye.
U pitanju je, zapravo, životinjska ćelija, čiju je ilustraciju Kajtli uradio za poster koji možete vidjeti na sajtu BioCam, pod šifrom wc48, gdje se takođe jasno navodi da je u pitanju ćelija životinje.
I sam autor oglasio se povodom viralnog dijeljenja njegove ilustracije sa netačnom tvrdnjom.
„Negdje od 12. do 24. aprila 2021. godine viralno se dijelila moja stara ilustracija. To se ponovo dogodilo negdje oko 21. jula, u drugom talasu. I kao u slučaju koronavirusa, popraćena je dezinformacijama. Ilustracija je nastala prije dvadeset godina, za potrebe edukativnog postera za BioCam. Trebalo mi je šest sedmica da je izradim, koristeći program Painter“, objavio je Kajtli na svom sajtu.
Ovu objavu analizirali su i fakt-čekeri iz Rojtersa i Faktografa.
S obzirom da se je u pitanju ilustracija životinjske ćelije a ne fotografija „ljudske ćelije slikane pomoću elektronske kriomikroskopije i nuklearne magnetne rezonance“, objacu smo ocijenili kao lažnu vijest.
Ocjenu “Lažna vijest” dobija originalni medijski izvještaj (u potpunosti proizveden od strane medija koji ga je objavio) koji u sebi sadrži činjenično pogrešne tvrdnje ili informacije. Za sadržaje koji se ocjenjuju kao lažne vijesti može se pouzdano utvrditi da su kreirani i diseminirani sa namjerom da dezinformišu javnost, to jest da tvrdnju koja je u potpunosti lažna predstave kao činjenicu.
