Još jedna dezinformacija na temu obavljanja obdukcija nad tijelima preminulih od virusa korona, ovog puta kreće od ministra zdravlja Republike Srbije, Zlatibora Lončara. Njegova izjava izazvala je posljednjih dana brojne reakcije među korisnicima društvenih mreža.
Facebookom se dijeli snimak u kom ministar tvrdi da se ne može sa sigurnošću tvrditi da su kovid pozitivni pacijenti preminuli od koronavirusa, dok se ne uradi obdukcija ističući pritom da je SZO obdukcije zabranila.
Ovaj video podijeljen je 54 puta na druuštvenoj mreži Facebook, što je ispratilo 10, 517 reakcija .
Stav Svjetske zdravstvene organizacije i svih je bio da ne smeju da se rade obdukcije kod kovid pozitivnih pacijenata. Kod nas se te obdukcije, da su se radile, radile bi se ili na sudskoj medicini ili na patologiji. Ja ovde imam saopštenje dekana Medicinskog fakulteta prof. Nebojše Lalića gdje garantuje i tvrdi da se obdukcije nisu radile na institutu, a imam i direktora sudske medicine koji takođe tvrdi da nije rađeno. Prema tome, to su zvanične informacije, jer to nije stvar koja je mogla da se uradi, a da se ne zna. Da li je neko umro od korone ili nije umro od korone? Da bi se utvrdilo da je neko umro od bilo koje bolesti i koji je uzrok, jedino što je merodavno to je obdukcija. Prema tome, a Svjetska zdravstvena organizacija je rekla da ne može da se radi obdukcija. Da li vi ili neko drugi ili treći, ko bi mogao da kaže tačan uzrok smrti bez obdukcije – sigurno bi dobio Nobelovu nagradu već sutra. Prema tome, voleo bi da svi ljudi imaju uvid u to, da ne širimo tu temu. To je jedini način da utvrdimo, sve ostalo je na nivou nagađanja i pretpostavki.
Raskrinkavanje je nedavno analiziralo lažnu vijest o tome kako je Italija radila obdukcije suprotno preporukama Svjetske zdravstvene organizacije.
Podsjetimo se da je SZO u martu dala smjernice o sigurnosnim mjerama za upravljanje tijelima i vršenju obdukcija nad pacijentima koji su umrli od COVID-19, a kojim se ne zabranjuju obdukcije, već se daju savjeti kako da se u tim slučajevima postupa. Dakle, WHO ne brani obdukcije na tijelima pacijenata preminulih od koronavirusa, već preporučuje pojačanu opreznost i praćenje instrukcija i preporuka u ovom dokumentu.
SZO, inače, nema moć da zabrani bilo što bilo kojoj državi, već o ovim stvarima suvereno odlučuju nacionalne vlasti.
U javnoj polemici o obdukcijama koronavirus pozitivnih u Srbiji, v.d. upravnik Instituta za patologiju Medicinskog fakulteta dr Duško Dunđerović za Sputnjik je rekao da u ovoj ustanovi nijesu rađene obdukcije preminulih od/sa COVID-19, jer za to ne postoje uslovi.
Početkom godine, kada se virus korona tek pojavio kod nas, Institut za javno zdravlje „Batut“ dao preporuku da se obdukcije preminulih od kovida 19 ne rade iz epidemioloških razloga, ali i zbog nedovoljne opremljenosti ustanova, rekao je Dunđerović za Sputnjik.
Raskrinkavanje.me nije uspjelo pronaći ova uputstva na zvaničnim stranicama instituta Batut.
Ono što Lončar dalje tvrdi je da bi se na svim preminulim pacijentima morala uraditi obdukcija da bi se znalo od čega su tačno preminuli.
Nalazi obdukcije univerzalno su prepoznati kao važan izvor osnovnih anatomskih i patoloških dokaza za potrebe medicinskih istraživanja.
Međutim, mnoge države ne vrše obdukcije osoba za koje je potvrđeno da su umrle, vjerovatno umrle ili se sumnja da su umrle sa COVID-19. Najčešći razlozi su nemogućnost da se obdukcije izvrše u praksi zbog nepostojanja odgovarajuće opreme ili potrebnih bezbjednosnih uslova za vršenje obdukcije, poput ventilacije, filtracije i drugih uslova koje treba da ispunjava prostor za obdukciju. Zemlje sa ograničenim resursima u ovoj situaciji nekad pribjegavaju minimalno invazivnim obdukcijama, koje imaju ograničene domete.
Zbog ovoga u mnogim zemljama statistika smrti sa COVID-19 uključuje sve koji su pozitivno testirani na koronavirus, uključujući one koji su umrli od komplikacija koje se mogu pripisati nekom postojećem stanju. Zbog toga se bez obdukcije ne može uvijek reći je li virus bio glavni uzrok smrti, posebno kod pacijenata koji su već oboljeli.
Dakle, obdukcija jeste najprecizniji način za utvrđivanje tačnog uzroka smrti, i nezamjenjiv je u situacijama gdje postoje dvojbe.
Međutim, ni u životu prije pandemije obdukcije se nijesu vršile prilikom svake smrti, već je uzrok smrti utvrđivao nadležni ljekar.
Zakon o zdravstvenoj zaštiti koji je na snazi u Srbiji, propisuje da se obdukcija vrši “kao posebna mjera utvrđivanja uzroka i porijekla smrti umrlih lica”.
Obdukcija se obavezno vrši:
1) na licu umrlom u zdravstvenoj ustanovi ukoliko nije utvrđen uzrok smrti;
2) ako smrt, čiji uzrok nije moguće jasno utvrditi iz postojeće medicinske dokumentacije, nastupi u roku od 24 sata od prijema lica u zdravstvenu ustanovu;
3) na mrtvorođenom detetu i novorođenčetu koje je umrlo u zdravstvenoj ustanovi odmah nakon rođenja ili tokom lečenja;
4) na zahtev doktora medicine koji je lečio umrlo lice;
5) na zahtev doktora medicine određenog za stručno utvrđivanje vremena i uzroka smrti od strane nadležnog organa opštine, odnosno grada;
6) kada je to od posebnog značaja za zaštitu zdravlja građana ili kada to nalažu epidemiološki ili sanitarni razlozi;
7) na zahtev nadležnog organa, u skladu sa zakonom;
8) na zahtev člana uže porodice umrlog lica;
9) ako smrt nastupi u toku dijagnostičkog ili terapijskog postupka, kao i nakon ovog postupka ukoliko postoji osnov sumnje da je smrt nastupila u vezi sa izvršenim postupkom;
10) u slučaju smrti lica umrlih u stacionarnoj zdravstvenoj ustanovi ili organizacionom delu stacionarne zdravstvene ustanove u kojoj se obavljaju specijalističko-konsultativni pregledi i bolničko lečenje lica sa mentalnim smetnjama, kao i u slučaju smrti pritvorenih i osuđenih lica;
11) u slučaju smrti lica koje je u vreme nastupanja smrtnog ishoda bilo uključeno u kliničko ispitivanje lekova ili drugo medicinsko istraživanje;
12) u slučaju smrti lica čiji se delovi tela mogu uzimati radi presađivanja u svrhu lečenja, u skladu sa zakonom.
Ovo su dakle izuzetni slučajevi kada se obdukcija nad pacijentima radi, jer bi u suprotnom, kako Lončar tvrdi, trebalo vršiti obdukciju za svaku smrt koja se desi, bilo kom pacijentu, ne samo onima koji su preminuli sa COVID-19.
Srpski ministar zdravlja je iskoristio poznate činjenice o važnosti obdukcije za precizno utvrđivanje uzroka smrti i smjernicama za vršenje obdukcije koje je dala SZO, interpretiravši ih manipulativno na način da su obdukcije zabranjene od strane SZO i da se zbog toga ne može nikako utvrditi uzrok ni jedne smrti s COVID-19.
Zbog svega navedenog, ovom slučaju dajemo ocjenu manipulisanje činjenicama
Ocjenu “Manipulisanje činjenicama” dobija medijski izvještaj koji koristi poznate i tačne činjenice, ali ih interpretira na obmanjujući način. Ovi izvještaji uglavnom koriste tačne informacije za izvođenje netačnih zaključaka ili tvrdnji, čime usmjeravaju zaključke konzumenata medijskog sadržaja u pogrešnom smjeru u odnosu na stvarno značenje predstavljenih činjenica.
Viralne objave: Manipulisanje činjenicama
