Klimatske promjene su trenutno jedna od najaktuelnijih tema u javnom prostoru.
Na Fejsbuku objavljen je video u kom je navodna američka klimatološkinja i bivša predsjednica Škole za nauku o Zemlji i atmosferi na Tehnološkom institutu Džordžije, Džudit A. Kari, iznijela niz tvrdnji o klimatskim promjenama.
Na početku videa Džudit A. Kari podsjeća na slučaj “Climategate”, koji je, prema njenim riječima, dokaz da je konsenzus Međudržavnog panela o klimatskim promjenama (eng. Intergovernmental panel on climate change IPCC) o ključnim pitanjima zasnovan na fingiranim podacima i uslovljavanje stručnjaka da se usaglase oko jednog stava.
Ona navodi da je naučna zajednica “bila zavedena u potrazi za razumijevanjem klimatskih primjena”, te da su primarni uzrok prirodne pojave, a ne ljudski faktor.
“Postoji ogroman pritisak na klimatske naučnike da se prilagode takozvanom konsenzusu. Ovaj pritisak ne dolazi samo od političara, već i od saveznih agencija za financiranje, univerziteta i profesionalnih društava i samih naučnika koji su zeleni aktivisti. U ovom politiziranom okruženju, zalaganje za smanjenje emisije ugljičnog dioksida postaje zadana, očekivana pozicija za klimatske naučnike. Ovo zagovaranje se proteže na profesionalna društva koja izdaju časopise i organizuju konferencije. Zagovaranje politike, kada se kombinuje sa potcenjivanjem neizvjesnosti, rizikuje da uništi reputaciju nauke za poštenje i objektivnost – bez kojih se naučnici smatraju samo još jednom lobističkom grupom”, navodi se u objavi na Fejsbuku kojom se citiraju riječi američke klimatološkinje.
Slučaj “Climategate” ne osporava izvještaj Međudržavnog panela o klimatskim promjenama
Svjetska meteorološka organizacija i Program Ujedinjenih nacija za životnu sredinu su 1988. godine osnovali Međuvladin panel za klimatske promjene (IPCC), čije je sjedište u Ženevi, Švajcarska.
Cilj IPCC je da, na osnovu monitoringa i istraživanja koja se sprovode, daju usaglašenu ocjenu naučnih, tehničkih i društveno-ekonomskih informacija relevantnih za razumijevanje naučnih osnova rizika antropogenih promjena klime, potencijalnih uticaja tih promjena i mogućnosti za ublažavanja klimatskih promjena.
U radu IPCC učestvuje više od 2500 naučnika i stručnjaka iz čitavog svijeta, koji u skladu sa usvojenim procedurama ovog tijela, učestvuju u pripremi naučno-tehničkih izvještaja, metodologija i uputstava.
Klimatološkinja, Džudit A. Kari je u videu navela da je vjerovala u taj naučni konsenzus, ali da je jedan slučaj promijenio njeno mišljenje. U pitanju je “Climategate”, slučaj koji se dogodio krajem 2009. Godine kada su u javnosti dospjeli mejlovi koje su razmjenjivali članovi britanske grupe naučnika koji rade za Jedinicu za klimatska istraživanja (CRU) i Međuvladin panel za klimatske promjene (IPCC).
Sadržaj tih mejlova, prema tvrdnjama onih koji poriču klimatske promjene, ukazivao je na to da su naučnici falsifikovali rezultate nekih studija ili nisu uzeli u obzir činjenice koje se ne uklapaju u tezu. Ove poruke su dovodile u pitanje kredibilitet izvještaja IPCC objavljenog 2007.
Raznim tvrdnjama koje je podstakla ova afera bavila se i Fact Check platforma. U analizi, fakt-čeking tim je ukazao da su za izradu izvještaja IPCC te godine bile uključene tri istraživačke grupe, a da su načnici Jedinice za klimatska istraživanja, povezani za Climategate slučajem, samo jedni od ta tri naučna tima.
Nakon što su objavljeni sporni mejlovi, IPCC je objavio saopštenje u kojem je navedeno da se to tijelo, prilikom izrade izveštaja, oslanja na literaturu recenziranu od cijenjenih naučnika I da podliježe opsežnom proispitivanju stručnjaka tokom samog procesa pisanja. Takođe, u saopštenju je opovrgnuta tvrdnja klimatološkinje, Džudit A. Kari, da su u izvještaju zanemarivani dokazi koji se ne uklapaju u tezu. IPCC navodi da se suprostavljeni stavovi autora, ukoliko su objavljeni u naučnim časopisima I prošli su recenziju, ne isključuju iz njihovih izvještaja.
“Isto tako, pojedinci i male grupe nemaju mogućnost da naglašavaju rezultat koji nije u skladu sa nizom studija, istraga i pristupa”, navodi se u saopštenju IPCC-a povodom Climategate-a.
Slučaj je pokrenuo nekoliko nezavisnih istraga, između ostalog vladinu istragu, kao i univerzitetsku istragu u kojoj su učestvovali naučnici koji su radili za CRU, a zaključak je isti. Nisu pronađeni dokazi u mejlovima koji su procurili da su naučnici svoja istraživanja sproveli na nepouzdan način.
Dakle, slučaj Climategate nije doveo u pitanje izvještaj Međuvladinog panela za klimatske promjene (IPCC), niti zaključke tog tijela o klimatskim promjenama o kojima je govorila klimatološkinja Džudit A. Kari.
Klimatske promjene nisu uzrokovane prirodnim faktorima
Promjena temperature na Zemlji uzrokovanana je poremećajem u energetskom bilansu. Naša planeta daje manje energije nego što dobija od sunca, pojašnjeno je na vebsajtu američke Agencije za zaštitu sredine.
Ova vrsta poremećaja mora biti uzrokovana nekim faktorom, a to je povećanje koncentracije gasova staklene bašte kao što je ugljen-dioksid. Sve veća koncentracija ovog gasa usko je povezana sa ljudskim aktivnostima, a ne sa prirodnim faktorima, kao što je sunčevo zračenje.
Među akademskom zajednicom, a na osnovu naučne litereture koja je prošla recenzije i objavljena je, postoji usaglašenost o uzroku klimatskih promjena. Čak 99 odsto akademske zajednice se slaže da su nastali zbog ljudskog faktora.
Dakle, u videu koji se dijeli na društvenim mrežama, klimatološkinja Džudit A. Kari iznijela je više tvrdnji koje nemaju utemeljenja. Slučaj “Climategate” nije dokaz da se utiče na stavove naučnika, kako bi se postigao konsenzus o klimatskim promjenama koje na godišnjem nivou objavljuje Međunarodni panel za klimatske promjene (IPCC). Takođe, suprostavljena mišljenja naučnika se ne izostavljaju iz izvještaja, a više zvaničnih istraga ovog slučaja nije dokazalo da su naučnici sprovodili istraživanja zanemarujući naučne standarde.
Ukazali smo da najveći dio akademske zajednice smatra da je ljudski faktor uzrok klimatskih promjena.
Sporne objave ocjenjujemo kao lažnu vijest.
Ocjenu “Lažna vijest” dobija originalni medijski izvještaj (u potpunosti proizveden od strane medija koji ga je objavio) koji u sebi sadrži činjenično pogrešne tvrdnje ili informacije. Za sadržaje koji se ocjenjuju kao lažne vijesti može se pouzdano utvrditi da su kreirani i diseminirani sa namjerom da dezinformišu javnost, to jest da tvrdnju koja je u potpunosti lažna predstave kao činjenicu.
