U moru informacija kojima bivamo zatrpani na dnevnom nivou, sve je teže razlučiti istinu od neistina. U eri društvenih mreža, teorije zavjere i dezinformacije pronalaze plodno tlo, posebno one koje pokušavaju opovrgnuti stvarnost klimatskih promjena. Među njima su i tvrdnje o kontrolisanim olujama putem geoinženjeringa, koje se bez stvarnih dokaza plasiraju kao “objašnjenje” vremenskih anomalija. No, priroda je daleko složenija od senzacionalističkih naslova na Facebooku.
Jedna od posljednjih takvih dezinformacija (arhivirano) odnosi se na atlantski uragan Kirk, koji se, kako kažu teoretičari zavjere, “namjerno” kreće prema Evropi kao rezultat ljudske intervencije, kopirajući vijest o nadolazećem uraganu uz tvrdnju da se radi o geoinženjeringu:
Geoinžinjering , a ne anomalije
KLIMATSKE ANOMALIJE;
UPRAVO - Uragan Kirk napada Europu
Atlantski uragan Kirk s potencijalnom putanjom prema Europi, što označava povijesni prvi.
Ova neobična olujna putanja nikada prije nije viđena
Međutim, istina je sasvim drugačija. Kirk jeste stvarni meteorološki fenomen, ali njegova putanja i slabljenje u posttropsku oluju prate prirodne obrasce koje su naučnici predvidjeli.
Sezona uragana 2024. godine bilježi povećanu aktivnost u Atlantskom okeanu. Uragan Kirk, koji je dostigao kategoriju 4, sada se kreće prema Evropi. Prema pouzdanim meteorološkim prognozama, Kirk će izgubiti snagu i preći u posttropsku oluju dok bude zahvatao Francusku, sjeverozapadnu Španiju i dijelove Velike Britanije. Ovakvi scenariji nisu nepoznati – tropske oluje povremeno dosegnu Evropu, ali one su rezultat prirodnih atmosferskih procesa, a ne tajnih planova globalnih moćnika.
Meteorološki portal, Severe Weather Europe, kao meteorološka platforma specijalizovana za analizu i prognozu ekstremnih vremenskih uslova širom Evrope i šire, jasno objašnjava (arhivirano) da će Kirk, dok putuje ka Evropi, oslabiti i izgubiti većinu svojih karakteristika kao uragan, te će se očekivati umjerena šteta u određenim područjima. Zvanični meteorolški servis Velike Britanije, MetOffice, ukazuje (arhivirano) na mogućnost jakih vjetrova i kiša, ali ne i na apokaliptične scenarije kakvi se predstavljaju u dezinformacijama.
Kako piše BBC (arhivirano), uragan Kirk, iako trenutno udaljen više od 4.800 km u Atlantskom okeanu, mogao bi svojim ostacima donijeti nestabilno vrijeme Ujedinjenom Kraljevstvu sljedeće sedmice. Iako će Kirk oslabiti prelaskom na hladnije vode, moguće je da će kao snažna depresija uzrokovati obilne padavine i jake vjetrove u dijelovima Engleske i Velsa. Međutim, meteorolozi upozoravaju na neizvjesnosti u prognozama jer kompjuterski modeli ponekad teško precizno predviđaju ponašanje oluja ovakvog tipa.
Jedna od najčešćih teorija zavjere koje se provlače kroz ovakve objave tiče se geoinženjeringa, odnosno tvrdnji da ljudi kontrolišu vremenske prilike. Iako geoinženjering, o kojem smo ranije pisali u više navrata (1, 2, 3) jeste predmet istraživanja u kontekstu klimatskih promjena, tehnologije koje bi mogle kontrolisati uragane ili stvarati ekstremne vremenske prilike naprosto ne postoje. Naučnici se fokusiraju na načine ublažavanja efekata klimatskih promjena, ali kontrolisanje uragana je daleko izvan naših trenutnih mogućnosti.
Uragan Kirk nije rezultat ljudske intervencije, već prirodan fenomen koji prati klimatske obrasce u Atlantskom okeanu. Dezinformacije koje tvrde suprotno baziraju se na senzacionalizmu i nerazumijevanju nauke.
Ovoj objavi dodjejujemo ocjenu – teorija zavjere.
Ocjenu “Teorija zavjere” dobija medijski izvještaj koji daje neistinit ili neprovjerljiv opis neke pojave, događaja ili osobe, predstavljajući ih kao dio ili rezultat skrivenog plana (“zavjere”). Za ovakve sadržaje karakteristično je da iznose niz tvrdnji, predstavljenih kao činjenice, između kojih se utvrđuju uzročno-posljedične veze, bez nuđenja bilo kakvih kredibilnih dokaza.
