Od izbijanja pandemije COVID-19 u prilici smo da čitamo brojne tekstove o potencijalnim ljekovima za tu bolest, zatim ko spada u rizične grupe za prenošenje virusa, na koji način se zaštititi… Među tim člancima su i oni sa problematičnim tvrdnjama koje nemaju potvrdu Svjetske zdravstvene organizacije (SZO).
Upravo je takvu poruku prošle sedmice poslao pulmolog Branimir Nestorović (koji je član kriznog štaba Republike Srbije u borbi protiv COVID-19) tokom gostovanja u emisiji „Fokus“ na televiziji B92. Sporni dio iz te emisije nalazi se i u tekstu na portalu te televizije.
U tekstu se navodi seledeće:
“Kao kontradiktornost, Nestorović je kazao da umjereni pušači ređe imaju komplikovanu kliničku sliku od koronavirusa i da se pokazalo da nikotin štiti od tog virusa.”Cigarete oštećuju pluća, ja sam za 0 korišćenja cigareta, ali se pokazao da oni koji puše od pet do 15 cigareta na dan nemaju teže kliničke slike”, rekao je on. Nestorović je napomenuo da se nikotin u tijelo može uneti i na drugi način, a ne samo preko cigareta, te da nana ima u svom listu više nikotina nego duvan.”
Tu informaciji su prenili portali Večernje novosti, Pravda, Vijesti.ba, Bizlife, Direktno, In4s, Izazov, Srbin.info, Stanjestvari, Infoklix.
Nestorović je u Srbiji, između ostalog, ostao upamćen po izjavi da je „korona virus najsmješniji virus u istoriji i da žene mogu slobodno da idu u šoping u Milano“. Tu izjavu je dao nekoliko dana prije nego je taj zdravstveni problem eskalirao u Srbiji i dok je Italija već imala registrovane smrtne slučajeve od te bolesti.
Stav člana kriznog štaba Srbije u borbi protiv COVID-19 o nikotinu i korona virusu suprotan je stavu SZO koja smatra da će pušači vjerovatno biti osjetljiviji na COVID-19, jer čin pušenja znači da su prsti (i eventualno kontaminirane cigarete) u kontaktu sa usnama.
„To povećava mogućnost prenosa virusa iz ruke u usta. Pušači mogu već imati plućnu bolest ili smanjeni kapacitet pluća, što bi u velikoj mjeri povećalo rizik od ozbiljnih bolesti. Proizvodi za pušenje, poput vodenih cijevi, često uključuju dijeljenje usana i cijevi, što bi moglo olakšati prenos COVID-19 u komunalnim i društvenim okruženjima“ stav je te zdravstvene organizacije.
SZO smatra da stanja koja povećavaju potrebe za kiseonikom ili smanjuju sposobnost tijela da ga pravilno koristi, dovode pacijente u veći rizik od ozbiljnih stanja pluća kao što je upala pluća.
Tvrdnja o navodnom pozitivnom uticaju nikotina u borbi protiv virusa SAR-COV-2 može se naći i u stranim medijima. Euronews u svom tekstu se bavio preliminarnom studijom bolnice Pitié-Salpêtrière u Parizu koja je objavila studiju u kojoj se tvrdi da se „pušenje čini zaštitnim faktorom protiv infekcije SARS-COV-2“.
Najvažniji rezultati studije su da je od 500 pacijenata zaraženih korona-virusom, 350 bilo hospitalizovano, a 150 je imalo blage simptome bolesti. Među njima je samo 5 odsto pušača. Hipoteza ljekara te bolnice je „da se nikotin lijepi za ćelijske receptore [ACE2] koje koristi virus i time sprečava vezivanje virusa za receptore”
„Bolnica Pitie-Salpetriere napisala je da se „nikotin može predložiti kao potencijalno preventivno sredstvo protiv infekcije COVID-19, na osnovu naučne literature i sopstvenih zapažanja bolnice . Pitie-Salpetriere planira da klinički testira upotrebu nikotinskih flastera na hospitalizovanim pacijentima COVID -19 kako bi istražila njihovu teoriju.“ navodi Euronews.
Taj portal ističe da je, osim SZO, pušače kao ranjivu grupu na COVID-19 identifikovao i Evropski centar za kontrolu bolesti (ECKB) u martovskoj studiji o ranjivim grupama na COVID-19.
Dakle, u pitanju hipotetički zaključak jedne male studije, kliničko testiranje je tek u planu, i ta hipoteza u suprotnosti sa svim dosadašnjim naučnim saznanjima i stavom SZO.
To nije omelo doktora Nestorovića u iznošenju definitivnih tvrdnji, niti pojedine medije da ove neprovjerene tvrdnje saopšte u senzacionalističkom maniru tvrdeći da nikotin štiti od korone.
Objave portala B92, Pravda, Vijesti.ba, Bizlife, Direktno, In4s, Izazov, Srbin.info, Stanjestvari, Infoklix dobijaju ocjenu „dezinformacija“.
Tu ocjenu dobija medijski izvještaj koji u sebi sadrži „ miks“ činjenica i netačnog ili polustinitog sadržaja. U ovakvim slučajevima, mediji ne moraju nužno biti svjesni netačnih informacija koje su objavljene zajedno sa istinitim. Takođe, ovom ocjenom biće tretirani i izvještaji koji imaju lažne atribucije ili naslove koji ne oslikavaju tekst u smislu tačnosti informacije.
B92: Dezinformacija | Novosti: Dezinformacija | BIZLife: Dezinformacija | Pravda: Dezinformacija | Vijesti.ba: Dezinformacija | Direktno.rs: Dezinformacija | IN4s: Dezinformacija | Izazov: Dezinformacija | Srbin.info: Dezinformacija | Stanje stvari: Dezinformacija | klix: Dezinformacija
