U moru dezinformacija koje se plasiraju na onlajn portalima, često je teško zaključuti je li riječ o informativnoj vijesti, izvještaju ili stavu i komentaru. Da se na novinarske forme i pravila zaboravilo, pokazuje i činjenica da se u nekim tekstovima čak ni ne navode imena onih o kojima se govori. Na onlajn portalu i Fejsbuk stranici Borba, objavljen je tekst o posjeti predstavnika ukrajinske ambasade opštini Žabljak, koji prati naslov:
SKANDAL: Ukrajinska ambasada reketira po Crnoj Gori; Gradonačelnik Žabljaka obećao finansijsku pomoć Ukrajini!
U tekstu se ističe da je taj potez gradonačelnika opštine Veselina Vukićevića koji je ponudio pomoć ukrajinskim državljanima skandalozan, jer su uzeli u obzir da je, kako se navodi, Žabljak grad sa malo stanovnika, koji uglavnom žive od turizma.
“Nadamo se da će građani Žabljaka stati u kraj ovom skandaloznom potezu, jer je neshvatljivo da jedan mali grad koji treba da se razvija i napreduje, daje finansijsku pomoć Ukrajini i to u ovim vremenima kada je egzistencija svakog stanovnika Crne Gore ugrožena.”
Gdje je Borba, a gdje je istina?
Predsjednik opštine Žabljak Veselin Vukićević sastao se sa otpravnicom poslova Ambasade Ukrajine, Nataliom Fialkom i saradnicima, prilikom čega je dogovorena pomoć raseljenima iz te zemlje, gdje od 24. februara bukti rat. U saopštenju koje je opština dostavila redakciji Raskrinkavanje.me, ističe se:
“U cilju pomoći raseljenima iz Ukrajine, Opština Žabljak planirala je podršku ovim licima od svega nekoliko hiljada eura, a koji iznos ne može značajnije uticati na loše ili bolje uslove života građana Žabljaka. Tako da su dušebrižne konstatacije povodom ove finansijske pomoći, više nego smiješne… Opština Žabljak, razmotriće, svakako uz potvrdu lokalnog parlamenta, oslobađanje plaćanja boravišne takse za raseljene iz Ukrajine, a koja po licu, na dnevnom nivou, iznosi 0.80 eura u privatnom i jedan euro u hotelskom smještaju”, navodi se u saopštenju.
Dodaje se i da Opština Žabljak nema narodnu kuhinju, niti smještaj za prihvatanje raseljenih, te da je to jedini način da se skromno pomogne građanima Ukrajine koji su van svojih domova u ratnim okolnostima.
Taj sastanak se održao u ambasadi Ukrajine u Podgorici, čija otpravnica poslova, prema pisanju Borbe, reketira po Crnoj Gori. Taj izraz se prema definiciji odnosi na vrstu organizovanog kriminala koji se sastoji od naplaćivanja različitih globa osobama u mjestu koje kontroliše mafija. Osobe ili firme moraju plaćati „pružanje zaštite“ odnosno dati kriminalnoj organizaciji novčana sredstva u zamjenu za neometano obavljanje ekonomske aktivnosti i fizičku bezbjednost.
Podsjećamo da je Rusija oružano napala Ukrajinu prije više od 20 dana, prilikom čega je prema podacima UN-a do 15. marta stradalo 726 civila od čega je 52 djece, dok su 1.174 osobe povrijeđene. Zemlju je do sada napustilo više od 3,1 milion Ukrajinaca, dok je dodatnih 2 miliona interno raseljenih.
Imajući u vidu te brojke i užas koji je u 21. vijeku pogodio tu zemlju, kao i saopštenje opštine Žabljak, objavi portala Borba dajemo ocjene “dezinforormacija”, “manipulisanje činjenicama”, “pristrasno izvještavanje”.
Ocjenu “Dezinformacija” dobija medijski izvještaj koji u sebi sadrži “miks” činjenica i netačnog ili poluistinitog sadržaja. U ovakvim slučajevima, mediji ne moraju nužno biti svjesni netačnih informacija koje su objavljene zajedno sa istinitim. Takođe, ovom ocjenom biće tretirani i izvještaji koji imaju lažne atribucije ili naslove koji ne oslikavaju tekst u smislu tačnosti informacija.
Ocjenu “Manipulisanje činjenicama” dobija medijski izvještaj koji koristi poznate i tačne činjenice, ali ih interpretira na obmanjujući način. Ovi izvještaji uglavnom koriste tačne informacije za izvođenje netačnih zaključaka ili tvrdnji, čime usmjeravaju zaključke konzumenata medijskog sadržaja u pogrešnom smjeru u odnosu na stvarno značenje predstavljenih činjenica.
Ocjenu “Pristrasno izvještavanje” dobija medijski izvještaj za koji se može jasno utvrditi da favorizuje činjenice, stavove i zaključke koji odgovaraju određenom narativu, često ne poštujući pravilo kontaktiranja druge strane kada se radi o tvrdnjama koje su štetne po nečiji ugled, ili koje određene aktera prikazuju u negativnom svjetlu. Jedan od oblika pristrasnog izvještavanja je i selektivno prikazivanje činjenica, gdje se ističu činjenice koje idu u prilog određenoj tezi, dok se činjenice koje je ne potvrđuju tendenciozno izostavljaju.
Ovakve medijske izvještaje uglavnom prati i vrlo emocionalan način pisanja. Oni mogu i ne moraju biti netačni, ali po pravilu ne prikazuju cijelu sliku i sve strane priče, već predstavljaju samo one činjenice koje odgovaraju preferiranom narativu.
