Dezinformatori na društvenim mrežama iz dana u dana pokušavaju da ubijede publiku da je pandemija koronavirusa globalna zavjera, pri tom se služeći „eksperimentima“ koji nemaju nikakvu naučnu vrijednost.
Nakon što su teoretičari zavjere pomoću brzih antigenskih testova na koronavirus testirali pivo, energetsko piće Red Bull, pa čak i kivi, na red za testiranje je došla i voda. Video snimak koji je objavio jedan Facebook korisnik, u kom se vidi testiranje vode na virus, objavljen je 22 puta u okviru stranica i grupa koje ukupno imaju više od 490.000 pratilaca.
Ovaj korisnik Facebooka uz video piše:
„TEST i VODA!!!!! TESTIRALI VODU i TEST pokazao da je voda pozitivna tj DA BOLUJE od ovog NEVIDLJIVOG neprijatelja!!!!! Gledajte, DELITE!!!!!“
Test koji se u videu koristi je Panbio COVID-19 rapid antigenski test američkog proizvođača Abbott koji, za razliku od PCR testa, ne otkriva genetski sastav virusa, već njegov antigen ili protein jezgra koronavirusa.
Iz kompanije Abbot su AFP-u, kada su tražili objašnjenje zbog prethodnih videa u kojima je pivo testirano na virus, objasnili da je brzi test Panbio COVID-19 Ag odobren za upotrebu samo na uzorcima dobijenim nosnim ili nazofaringealnim brisom iz nozdrve osobe.
„Nije za upotrebu sa pivom ili drugom hranom,” rekla je tada portparolka kompanije, Astrid Tinermans.
I u instrukciji za upotrebu testa se navodi da je to „in vitro dijagnostički brzi test za kvalitativnu detekciju SARS-CoV-2 antigena (Ag) u primjercima ljudskog brisa iz nosa“, kao i da je „isključivo za profesionalnu upotrebu“.
Osim toga, test nije korišćen na ispravan način.
Na snimku se vidi kontrolna C linija testa koja pokazuje da je bilo reakcije i da je test uspješan, kao i blaga linija T, koja ukazuje na pozitivan test. Ipak, kompanija Abbott objasnila je ranije da proces testiranja podrazumijeva određene korake, kako bi brzi test bio validan. Sakupljeni uzorak mora proći puferski rastvor – regulator pH vrdijednosti, prije nego što se nastavi sa testiranjem. Puferski rastvor obezbjeđuje da tečnost koja se testira ima tačnu pH vrijednost, odnosno da se male količine kisjeline, koje se nađu u pivu ili drugom uzorku, neutrališu. I u ovom videu, kao i u prethodnim sa pivom i ostalim testiranim pićima i hranom, izostavljen je ovaj korak, a pivo/Red Bull/voda stavljani su direktno na test.
Klaudija Denkinger, stručnjakinja za zarazne bolesti koja rukovodi odsjekom za kliničku tropsku medicinu u Centru za infektivne bolesti Univerzitetske bolnice u Hajdelbergu rekla je ranije za AFP da se u takvim uslovima testiranja može očekivati pozitivan rezultat:
„Tečnosti sa kisjelinom, poput kole i vina, razlažu proteine na traci testa i mogu dovesti do lažno pozitivnih rezultata. Razlaganje stvara mnogo tačaka vezivanja za čestice boja u testu i linije postaju vidljive“.
Tomas Sima, profesor nauke o hrani i robi široke potrošnje na Fakultetu za hemiju i prehrambenu hemiju u Drezdenu smatra da je test zloupotrijebljen za nešto zbog čega nije napravljen.
I iz američke Uprave za hranu i ljekove su ranije objasnili da antigenski testovi za COVID-19 brzo otkrivaju fragmente proteina koji se nalaze na ili unutar virusa testiranjem uzoraka prikupljenih iz nosne šupljine pomoću brisa, što znači da se ne mogu koristiti za testiranje pića ili hrane.
Američki Centar za kontrolu i prevenciju bolesti (CDC) objašnjava da se smatra da je rizik obolijevanja od korone ako se jede ili rukuje hranom (uključujući smrznutu hranu i proizvode) i pakovanja hrane veoma nizak:
„Trenutno nema dokaza da je hrana povezana sa širenjem virusa koji uzrokuje COVID-19. Smatra se da je rizik od zaraze virusom iz prehrambenih proizvoda, ambalaže ili kesa veoma nizak. Trenutno nijesu identifikovani slučajevi COVID-19 kod kojih se smatralo da se infekcija dogodila dodirivanjem hrane, ambalaže ili kesa. Iako su neki ljudi koji rade u proizvodnji i preradi hrane zaraženi virusom, nema dokaza da se virus širi na potrošače kroz hranu ili ambalažu s kojima su radnici u tim objektima bili u dodiru“, rekli su iz CDC-a.
Ovu objavu ocjenjujemo kao pseudonauku. Tu ocjenu dobija medijski izvještaj koji pokušava da određena mišljenja, stavove, vrijednosti ili nalaze dobijene nenaučnim metodom, predstavi kao naučna otkrića ili činjenice. U ovakvim izvještajima često se pogrešno ili manipulativno interpretiraju postojeća naučna istraživanja, ili se poziva na istraživanja koja nisu u skladu sa naučnom provjerom i utvrđivanjem činjenica.
