Sa žaljenjem posmatramo kako i legende sporta, poput Džona Stoktona, učestvuju u širenju dezinformacija koje mogu ozbiljno ugroziti povjerenje u vakcinaciju i borbu protiv COVID-19 pandemije.
Njegova tvrdnja (arhivirano) iz januara 2022. godine da su vakcine uzrokovale smrt preko 100 profesionalnih sportista, koji su navodno preminuli na terenu, ne samo da je netačna, već dodatno podstiče nepovjerenje prema naučno potvrđenim i provjerenim metodama zaštite zdravlja.
Stoktonova izjava (arhivirano), koja je postala viralna (1, 2, 3) (arhivirano 1, 2, 3) nakon intervjua za lokalni list Spokesman-Review, tvrdila je da je “više od 100 profesionalnih sportista, u punoj snazi, preminulo na terenu nakon vakcinacije”.
LEGENDA NBA: Imam spisak stotina vakcinisanih sportista koji su pali mrtvi na terenu!
Uz komentar:
Nije mala stvar kada ovo izjavi velikan kao što je Džon Stokton!
Ovakva tvrdnja, iako šokantna, ne podržava se nikakvim vjerodostojnim dokazima. Nažalost, ovakve dezinformacije često dolaze od javnih ličnosti čije riječi imaju težinu, čime se dodatno ugrožava javno zdravlje.
Poznato je da je Stokton slične dezinformacije već više puta iznio u prošlosti, uključujući i dokumentarac iz 2021. godine pod nazivom “Covid and the Vaccine: Truth, Lies and Misconceptions Revealed” (Kovid i vakcina: Otkrivene istina, laži i zablude). Uprkos tome što narativi o vakcinama i smrtnim slučajevima među sportistima i dalje kruže društvenim mrežama, ne postoje vjerodostojni izvještaji koji bi podržali te tvrdnje.
Šta kažu stručnjaci?
Dr. Metju Martinez (arhivirano), kardiolog specijalizovan za sportsku medicinu i član Evropskog udruženja kardiologa, koji radi sa sportistima koji nastupaju u NFL, NBA, NHL i MLS ligama, izjavio je za faktčekerski portal PolitiFact (arhivirano) da nije zabilježen nijedan slučaj srčanih komplikacija kod profesionalnih sportista koje bi bile povezane sa vakcinom protiv COVID-19. Sličan stav iznio je i dr. Džonatan Kim (arhivirano), profesor i šef sportske kardiologije na Emori Univerzitetu u Atlanti, koji je izjavio da nije svjestan bilo kakvih izvještaja o vakcinama koje uzrokuju srčane probleme kod sportista.
Iako je istina da vakcine protiv COVID-19, posebno one bazirane na mRNA tehnologiji, mogu u rijetkim slučajevima izazvati upalu srčanog mišića (miokarditis) (arhivirano), ovi slučajevi su izuzetno rijetki i najčešće blagi, uz brzi oporavak. Doktori iz američkog Centra za prevenciju i kontrolu bolesti (CDC) u svojoj studiji (arhivirano) naglašavaju da su koristi vakcinacije značajno veće od rizika, posebno jer sama infekcija COVID-19 nosi veći rizik od razvoja miokarditisa, pogotovo kod mladih muškaraca.
Demantovanje mita o “stotinama smrti” sportista
Tvrdnje o smrti stotina sportista nisu utemeljene u stvarnim činjenicama. Raniji popisi koji su kružili internetom i navodili navodne smrtne slučajeve sportista zbog vakcina uključivali su ljude koji ili nisu bili vakcinisani ili čak nisu umrli. Takve netačne informacije koriste se kako bi se podržali dezinformativni narativi o opasnostima vakcina, a zapravo su daleko od stvarnosti, što smo detaljno objasnili kroz mnoštvo naših analiza na ovu temu.
Novinari Reuters-a su istražili tvrdnje (arhivirano) koje su se pojavile na društvenim mrežama, a prema kojima je 108 FIFA fudbalera preminulo u periodu od šest mjeseci 2021. godine, te da su ove smrti povezane s vakcinama protiv COVID-19. Istraživanjem su otkrivene brojne netačnosti, uključujući činjenicu da se broj od 108 smrti ne odnosi isključivo na FIFA fudbalere.
Lista koja je kružila internetom uključivala je širok spektar sportista, od profesionalaca do amatera, kao i nekoliko trenera, a uzroci smrti su bili različiti – od saobraćajnih nesreća do prethodno nepoznatih srčanih oboljenja. Nadalje, brojni smrtni slučajevi dogodili su se prije početka globalne distribucije vakcina ili su bili posljedica uzroka koji nisu povezani s vakcinacijom, poput samoubistava ili nesrećnih slučajeva.
Opasnost širenja dezinformacija
Dezinformacije, poput onih koje je iznio Stokton, ne samo da su netačne, već mogu dovesti do opasnog pada povjerenja u naučno dokazane mjere zaštite. Širenje dezinformativnih narativa i netačnih podataka od strane poznatih ličnosti može imati dalekosežne posljedice. Vakcine su ključni alat u suzbijanju pandemije, a širenje neosnovanih tvrdnji može dodatno potkopati napore u zaštiti zdravlja ljudi. Vakcine protiv COVID-19, iako nisu bez rizika, predstavljaju jedan od najvažnijih alata u borbi protiv pandemije, a koristi koje donose daleko nadmašuju bilo kakve minimalne rizike.
Ova tvrdnja dobija ocjene lažna vijest i teorija zavjere.
Ocjenu “Lažna vijest” dobija originalni medijski izvještaj (u potpunosti proizveden od strane medija koji ga je objavio) koji u sebi sadrži činjenično pogrešne tvrdnje ili informacije. Za sadržaje koji se ocjenjuju kao lažne vijesti može se pouzdano utvrditi da su kreirani i diseminirani sa namjerom da dezinformišu javnost, to jest da tvrdnju koja je u potpunosti lažna predstave kao činjenicu.
Ocjenu “Teorija zavjere” dobija medijski izvještaj koji daje neistinit ili neprovjerljiv opis neke pojave, događaja ili osobe, predstavljajući ih kao dio ili rezultat skrivenog plana (“zavjere”). Za ovakve sadržaje karakteristično je da iznose niz tvrdnji, predstavljenih kao činjenice, između kojih se utvrđuju uzročno-posljedične veze, bez nuđenja bilo kakvih kredibilnih dokaza.
