Antivakseri već mjesecima kreiraju i dijele različite sadržaje putem kojih nas žele „upozoriti“ koliko su vakcine štetne, jer navodno sadrže toksine, zagađivače, materijale za izmjenu DNK, agense koji uzrokuju sterilitet, kancerogene materije pa čak i djelove abortiranih fetusa.
Jedna od takvih tvrdnji čini okosnicu video snimka u trajanju nešto više od 10 minuta koji je podijeljen na Facebooku.
„Počećemo od toga da kažem da je činjenica da u vakcine stavljaju neke ćelije abortiranih fetusa odnosno abortirane djece, abortiranih beba“, navodi narator u pomenutoj objavi.
Riječ je o netačnoj tvrdnji, jer ne postoji vakcina koja sadrži tkivo i ćelije abortiranih embriona. Stručnjaci navode da bi takav sadržaj izazvao jake imunološke reakcije organizma.
“Sve ovo je za većinu ljudi jako komplikovano, ali možda je najlakše reći da su naučnici koristili jedan za ljude bezopasan virus, kako bi u organizam unijeli genetičku poruku za dio virusa SARS-CoV-2 na koji naš organizam stvara imunološku reakciju. Da bi sve to provjerili, koristili su MRC-5 ćelijske linije. Finalni proizvod – vakcina – ne sadrži MRC-5 ćelije. Dezinformacije da vakcine sadrže abortirane embrione/fetuse tj. ćelije ovih embriona su posljedica nerazumijevanja osnovnih bioloških procesa i tehnologije vakcina”, kaže biolog Jelena Kalinić, dopinica Glasa Amerike za nauku.
Ona navodi da je istina da su ćelijske linije MRC-5 nastale izolacijom ćelija iz jednog abortiranog fetusa, te da to nije tajna.
MRC-5 je skraćnica za Medical Research Council cell strain 5, a nastala je 1966. godine.
“Izlovana je iz pluća muškog fetusa. U ovom slučaju, prekid trudnoće je bio posljedica vrlo teškog psihičkog stanja 27-godišnje pacijentkinje, a o detaljima i razlozima ovog abortusa zbog privatnosti porodice pacijentkinje ne govori se detaljno. Bitno je naglasiti da ni ovaj niti drugi tipovi fetalnog tkiva koja se koriste u istraživanjima nisu nastali tako što je neko natjerao ženu da pobaci – radilo se o dobrovoljnim abortusima, urađenim u institucijama, pod nadozorom ljekara, bez nagovaranja”, dodaje Kalinić.
Svjetska zdravstvena organizacija je 2005. godine naložila da se zalihe ovih ćelijskih linija obnove, a one se danas, usljed toga što su razvijene u ćelijske linije, više i ne smatraju „fetalnim tkivom“ i ne potpadaju pod zakonske okvire vezane za politiku pobačaja i etičkih rasprava.
Pretragom ostalih relevantnih izvora može se utvrditi da fetusne ćelije nisu sastojci konačne vakcine.
“Nakon što se uzgajaju, virusi se prečišćavaju nekoliko puta kako bi se uklonio materijal od ćelijske kulture. Zbog toga je malo vjerovatno da u završnoj vakcini ostane bilo koji ljudski materijal,” piše na stranici o vakcinama Univerziteta Oksford.
Tvrdnju da je tkivo pobačenih ljudskih fetusa sastojak vakcine protiv koronavirusa raskrinkali su i AFP-ovi faktčekeri.
“Iako su brojne vakcine u proteklih pola vijeka razvijene korišćenjem ćelijskih kultura koje su prvobitno izvedene iz fetalnog tkiva, ove kulture su više puta klonirane, tako da više ne potiču od izvornog fetalnog tkiva”, navodi se u njihovoj analizi.
Predmet jedne od naših ranijih analiza bile su tvrdnje da vakcina, na kojoj zajedno rade kompanija AstraZeneca i britanski univerzitet Oksford, u sebi sadrži ćelije iz pluća abortiranih fetusa, a koje smo ocijenili kao dezinformaciju.
U objavi koja je predmet ove analize se dodaje i sljedeće:
„Senomyx. Ukucajte to u pretragu i naćićete sve ove informacije. Veoma je uznemirujuće i slike i informacije. Ali još važnije nećete ovo jesti. Vidjećemo šta se tu krije. Postoji lista kompanija koje koriste ljudska tkiva abortiranih beba kao pojačivač aroma, u našim zalihama hrane. Pepsi je „provaljen“ za to. Pepsi je jedan od njih ali lista je mnogo duža“.
Na snimku se može čuti da isti sastojak sadrže i sva bezalkoholna gazirana pića, sva piva, svi brendovi energetskih pića, kečap, žvake, slatkiši…
I ova tvrdnja je netačna, a o njoj smo pisali ranije.
Fekt-čeking sajt FullFact je prije dvije godine pisao o sličnim objavama koje su se na engleskom jeziku dijelile na Fejsbuku i ocijenio ih je kao lažne.
Iz kompanije Pepsi su još 2012. demantovali da za arome u svojim proizvodima koriste ćelije abortiranog fetusa.
„PepsiCo ne sprovodi i ne finansira istraživanja – uključujući istraživanje koje sprovode treće strane – u kojima se koristi ljudsko tkivo ili ćelijske linije izvedene iz embriona ili fetusa.”
Istinomer.rs navodi da je sve počelo kada je kompanija PepsiCo 2010. godine sklopila ugovor s biotehnološkom firmom Senomik, povezanom sa “Senomikovom tehnologijom slatkog ukusa”.
“Budući da Senomik ima i patente koji podrazumijevaju upotrebu HEK-293 ćelija, bilo je, izgleda, neizbježno da se rašire sumnje u vezi sa saradnjom s Pepsijem. Inače, Senomik je 2014. godine napravio zaslađivač “Sweetmyx” koji je Pepsi odobrio za upotrebu. Svakako, iz Pepsija su još 2012. demantovali da se HEK-293 koristi za njihove proizvode”, navodi se u njihovoj analizi.
Oni pojašnjavaju da je HEK-293 naziv koji se daje određenoj liniji ćelija koja se koristi u raznim naučnim primjenama. Originalne ćelije su uzete iz bubrega legalno abortiranog fetusa 1973. godine. HEK-293 ćelije koje se danas koriste su klonovi tih originalnih ćelija, ali same nisu ćelije abortiranog fetusa.
Ovu objavu ocijenili smo kao dezinformaciju.
Dezinformacija Ocjenu “Dezinformacija” dobija medijski izvještaj koji u sebi sadrži “miks” činjenica i netačnog ili poluistinitog sadržaja. U ovakvim slučajevima, mediji ne moraju nužno biti svjesni netačnih informacija koje su objavljene zajedno sa istinitim. Takođe, ovom ocjenom biće tretirani i izvještaji koji imaju lažne atribucije ili naslove koji ne oslikavaju tekst u smislu tačnosti informacija.
Takođe, zbog tvrdnji da nam “daju da jedemo sopstvenu vrstu kako bi od nas napravili kanibale“, koja se takođe čuju na snimku, ovaj sadržaj dobija i ocjenu teorija zavjere.
Ocjenu “Teorija zavjere” dobija medijski izvještaj koji daje neistinit ili neprovjerljiv opis neke pojave, događaja ili osobe, predstavljajući ih kao dio ili rezultat skrivenog plana (“zavjere”). Za ovakve sadržaje karakteristično je da iznose niz tvrdnji, predstavljenih kao činjenice, između kojih se utvrđuju uzročno-posljedične veze, bez nuđenja bilo kakvih kredibilnih dokaza.
