Kako se popis stanovništva u Crnoj Gori približava, jača i kampanja sa svih strana. Na ulicama su primjetni bilbordi koji pozivaju građane da se izjasne na jedan način, na internetu kampanje koje pozivaju na izjašnjavanje na drugi, neke političke strukture pozivaju na odgađanje, a debate se vode i u onlajn svijetu.
U tom duhu oživljavaju se stare teorije. Po ko zna koji put na Fejsbuku se pojavio post u kojem se kaže da je na osnovu nacionalnog izjašnjavanja – Srba u Crnoj Gori na popisu 1909. bilo oko 95 odsto, a 1921. nešto više od 91 odsto. Objavu prati tekst:
Kako je CG sistematski rasrbljivana:
Spisak popisa stanovništva od 1909. do 2011. god. od 95% Srba do sadašnjih nerealnih 29.07%.
Vrijeme je da se stvari postave na svoje mjesto
Kao što je Raskrinkavanje iz više navrata pisalo, 1909. se nije postavljalo pitanje o nacionalnosti. U Uputstvu za izvršenje popisa stanovništva i domaće stoke koje je Ministarstvo unutrašnjih djela izdalo 21. marta 1909. godine navedena su pravila za sprovođenje popisa i informacije o podacima koji se prikupljaju. U tom dokumentu se ne spominje pitanje o nacionalnosti, već su pojedinci pitani za državljanstvo i vjeroispovijest.
Slično važi i za popis iz 1921. U dokumentu: “Definitivni rezultati popisa stanovništva od 31 januara 1921 god.”, u predgovoru se navodi:
“Posle svršenog Svetskog rata koji je ispreturao granice gotovo svih evropskih država pokazala se za našu državu, koja se iz predratne Kraljevine Srbije, posle ujedinjenja od 1 decembra 1918 godine proširila u Kraljevinu Srba, Hrvata i Slovenaca a Zakonom od 3 oktobra 1929 godine proglašena kao “Kraljevina Jugoslavija” neophodna potreba, da se što pre i što tačnije utvrdi brojno stanje stanovništva, naročito po polu, veroispovesti i maternjem jeziku…”
Takođe, u sadržaju tog dokumenta nigdje se ne navodi kategorija – nacionalnost.
Na sajtu srpskog Republičkog zavoda za statistiku o popisu iz 1921. se navodi:
“Posle Prvog svetskog rata, prvi popis je sproveden 31. januara 1921. godine iako granice Kraljevine Srba, Hrvata i Slovenaca još nisu bile definitivno utvrđene. Popis iz 1921. godine rađen je kao Popis 1910. po načeli “prisutnog stanovništva” i nije obuhvatio nacionalno izjašnjavanje, pa je maternji jezik bio osnova za utvrđivanje etničke pripadnosti.”
Kao što smo ranije pisali – prema određenim naučnim izvorima, kategorija nacionalnosti se mogla potencijalno rekonstruisati ukrštanjem podataka o vjeroispovijesti i maternjem jeziku dobijenih na popisu 1921. godine. Ipak, ovaj podatak nije pouzdan, te ne može oslikavati stvarnu strukturu stanovništva u datom periodu.
Prvi popis kada je zaista evidentirana nacionalna pripadnost u Crnoj Gori sproveden je u socijalističkoj Jugoslaviji 1948. godine.
Ako je suditi po rezultatima od 1948. naovamo, teza da je “Crna Gora sistemski rasrbljivana” definitivno nije tačna. U spornom postu piše da je te godine Srba u Crnoj Gori na popisu bilo 1.78%, a 2003. – 31.99% i konačno 2011. – 29.07%.
Dakle, primjetan je rast (osim malog pada između 2003. i 2011.), a ne dramatičan pad, kako se to pokušava predstaviti pozivajući se na netačne podatke iz 1909.
Ova objava, kao i sve prethodne na istu temu, dobija ocjenu – lažna vijest.
Ocjenu “Lažna vijest” dobija originalni medijski izvještaj (u potpunosti proizveden od strane medija koji ga je objavio) koji u sebi sadrži činjenično pogrešne tvrdnje ili informacije. Za sadržaje koji se ocjenjuju kao lažne vijesti može se pouzdano utvrditi da su kreirani i diseminirani sa namjerom da dezinformišu javnost, to jest da tvrdnju koja je u potpunosti lažna predstave kao činjenicu.
