Na Facebooku je objavjen video snimak izlaganja medicinske sestre pred okružnim školskim odborom Sjeverne Karoline, u kojem ona tvrdi da su vakcine protiv COVID-19 neefikasne i da spajk proteini izazivaju rak i zgrušavanje krvi. Žena koja se na snimku predstavila kao medicinska sestra Morgan Volas, kaže da su oboljeli od kovida „nepotrebno umrli zbog vladine politike zabrane liječenja kovida“ i da „svakog ko je umro od kovida treba smatrati ubijenim“:
„Sada ste napunili svoje tijelo milionima šiljastih proteina i vi ste tempirana bomba za rak, krvne ugruške i bilo koju vrstu bolesti koja se može pojaviti u vašem tijelu.“
Iako Volas kaže da ona ima svoju ordinaciju i da je jedina osoba u gradu koja liječi kovid prije hospitalizacije, web stranica na kojoj je navedena kao vlasnica je internet prezentacija estetskih, velnes usluga, savjeta za gubitak kilograma, zdravu ishranu.
Njena ključna tvrdnja, da „vakcine ne rade“, naravno, nije tačna. Kao što smo u više navrata pisali i prenosili informacije priznatih medicinskih stručnjaka i zdravstvenih organizacija, efikasnost vakcina se ne mjeri brojem ljudi koji nakon vakcinacije nijesu zaraženi, već znatno manjim brojem ljudi sa težim oblikom kovida.
Kako je Evropska agencija za ljekove (EMA) objavila u januaru, vakcinacija nastavlja da pruža visok nivo zaštite od ozbiljnih bolesti i hospitalizacije povezane sa omikron sojem. Slično saopštava i američki Centar za kontrolu i prevenciju bolesti (CDC), iz kog navode da „vakcine mogu pomoći u sprječavanju ozbiljne bolesti i smrti“. U izvještaju britanske Agencije za zdravstvo od januara piše da je efikasnost vakcine protiv hospitalizacije dvije ili više sedmica nakon primanja doze 89%.
Dalje, nema dokaza za njene tvrdnje da spajk proteini izazivaju rak ili druga oštećenja organa. Direktor Biološkog centra Akademije nauka Češke, profesor Libor Grubhofer rekao je za AFP da bi to bilo otkriveno u predkliničkoj fazi, dakle, prije nego što vakcina uopšte uđe u prvu fazu kliničkih ispitivanja, tokom kojih se na laboratorijskim životinjama ispituje njena toksičnost.
„To su osnovna ispitivanja koje je potrebno sprovesti u pretkliničkoj fazi. To su osnovne stvari koje se ne mogu potpuno zanemariti u osnovnoj šemi skrininga bezbjednosti vakcine. Uopšte nije moguće da tako nešto promakne, a sa današnjim mogućnostima proučavanja imunog odgovora, to ne dolazi u obzir“, rekao je on.
Preporuka Evropskog udruženja za medicinsku onkologiju (ESMO) pacijentima sa rakom je da se vakcinišu protiv COVID-10, jer su vakcine bezbjedne i mogu poboljšati njihov imuni odgovor. Kako su rekli, pacijenti daju adekvatan imuni odgovor na vakcinu bez više neželjenih efekata od opšte populacije.
U jednoj od prethodnih analiza bavili smo se neutemeljenim navodima o štetnosti spajk proteina. Tada smo podsjetili na stavove više stručnjaka, koji su saglasni da male količine spajk proteina izmjerene u krvotoku nijesu štetne i da nema naučnih podataka koji ukazuju na to da se spajk protein zadržava na bilo kom nivou toksičnosti u tijelu nakon vakcinacije. Takođe, neutemeljena je tvrdnja da kojom se spajk protein povezuje sa krvnim ugrušcima. EMA je još u aprilu prošle godine izvijestila o izuzetno rijetkim slučajevima neželjenih efekata vakcina AstraZeneca i Johnson&Johnson, navodeći „moguću vezu“ između vakcina ovih proizvođača i „izuzetno rijetkih slučajeva neobičnih krvnih ugrušaka povezanih sa niskim brojem trombocita“, ali je insistirala na tome da, u sučaju obje vakcine, koristi i dalje prevazilaze rizike.
Ovu objavu ocjenjujemo kao lažnu vijest. Tu ocjenu dobija originalni medijski izvještaj (u potpunosti proizveden od strane medija koji ga je objavio) koji u sebi sadrži činjenično pogrešne tvrdnje ili informacije. Za sadržaje koji se ocjenjuju kao lažne vijesti može se pouzdano utvrditi da su kreirani i diseminirani sa namjerom da dezinformišu javnost, to jest da tvrdnju koja je u potpunosti lažna predstave kao činjenicu.
