Mnogi vjeruju da je antivakserski pokret pojava svježijeg datuma, umnogome vezana za i dalje aktuelnu pandemiju koronavirusa… Međutim, razne antivakserske teorije kreirane su čak u 19. vijeku, nakon uvođenja vakcinacije protiv malih boginja i od tada se samo umnožavaju.
Teško je povjerovati da se danas, uprkos značajnim dokazima koji govore suprotno, na društvenim mrežama i dalje promovišu antivakserske teorije zavjere koje su stare više od jednog vijeka. Tako u jednom Facebook postu piše:
Danas znamo da lepra ili guba nije nikakva zarazna bolest vec posledica v.ak.ci.ne protiv velikih boginja. Dakle, ne radi se o zarazavanju vec o trovanju.
“Guba-lepra je bila nepoznata na Sendvič ostrvima (Havaji) sve do mnogo godina nakon dolaska Evropljana i Amerikanaca, koji su uveli va.k.ci.naciju.”
Uz to su objavljeni i navodi antivaksera po imenu William Tebb, koji je živio u 19. i početkom 20. vijeka. On je bio britanski trgovac, protivnik vakcinacije i autor knjiga kojima propagira takve stavove. Iako nije bio medicinski stručnjak, razvio je teoriju da su vakcine protiv malih boginja odgovorne za širenje lepre, što se tvrdi i u ovom postu. Protivio se obaveznim programima izolacije pacijenata sa leprom.
Tebb 1892. godine piše i da su slučajevi kancera u porastu, ne samo u Velikoj Britaniji već u svim djelovima svijeta u kojima se sprovodi vakcinacija. Nakon što je antivakserska propaganda uzela maha u Sjedinjenim Američkim Državama krajem 19. vijeka, osnovano je i Američko antivaksersko društvo i to poslije posjete Tebba Njujorku. Antivakseri su uspjeli da ukinu zakone o obaveznoj vakcinaciji u Kaliforniji, Ilinoisu, Indijani, Minesoti, Juti, Zapadnoj Virdžiniji i Viskonsinu. Dakle, jak antivakserski pokret je u Americi i Velikoj Britaniji postojao i prije pojave koronavirusa, odnosno prije nego su teoretičari zavjere počeli da u vezu dovode, na primjer, autizam i vakcine.
Iako korisnici društvenih mreža i dalje citiraju ovog antivaksera, medicina i naučni dokazi ne idu u prilog tvrdnji da vakcinacija protiv malih boginja ima ikakve veze sa obolijevanjem od lepre.
Naime, lepra je hronična zarazna bolest koju izaziva bakterija Micobacterium leprae, koja se danas uspješno liječi antibioticima. Umnožava se sporo i period inkubacije bolesti je u prosjeku 5 godina. Simptomi se mogu javiti u roku od godine, ali mogu potrajati i do 20 godina ili čak više. Lepra uglavnom pogađa kožu, periferne nerve, sluzokožu gornjih disajnih puteva i oči. Bolest je izliječiva kombinacijom više ljekova. Lepra se prenosi kapljičnim putem, iz nosa i usta, prilikom bliskog i čestog kontakta sa neliječenim slučajevima. Ako se ne liječi, lepra može izazvati progresivno i trajno oštećenje kože, nerava, udova i očiju. U 2020. godini otkriveno je 127.558 novih slučajeva lepre širom svijeta, prema zvaničnim podacima Svjetske zdravstvene organizacije.
S druge strane, male boginje su virusno oboljenje, a virus se lako širi i to najčešće putem vazduha – preko kapljica koje nastaju prilikom kašljanja i kijanja ili direktnim kontaktom sa nosnim ili ždrelnim sekretom zaraženih osoba. Vakcina protiv malih boginja je sigurna i efikasna, a kao i svi drugi ljekovi, i ova može dovesti do pojave neželjenih reakcija. Međutim, ni jedna od registrovanih neželjenih reakcija nema visoke razmjere niti po učestalosti niti po ozbiljnosti, a korist primjene vakcine jasno višestruko prevazilazi sve njene moguće neželjene reakcije.
Ovu objavu ocjenjujemo kao lažnu vijest. Ocjenu “Lažna vijest” dobija originalni medijski izvještaj (u potpunosti proizveden od strane medija koji ga je objavio) koji u sebi sadrži činjenično pogrešne tvrdnje ili informacije. Za sadržaje koji se ocjenjuju kao lažne vijesti može se pouzdano utvrditi da su kreirani i diseminirani sa namjerom da dezinformišu javnost, to jest da tvrdnju koja je u potpunosti lažna predstave kao činjenicu.
