Predsjednički izbori u Brazilu koji su održani 30. oktobra i na kojima je Luiz Inacio Lula da Silva iz ljevičarske Radničke stranke pobijedio aktuelnog šefa države Žaira Bolsonara poslužili su korisnicima društvenih mreža da šire neistinite informacije o tom događaju i dešavanjima nakon objave rezultata.
U toku je tranzicija vlasti sa stare na novu vladu, ali pristalice Bolsonara koje se ne mire sa porazom su pokrenule su prosteste širom države, između ostalog, kamionima blokirašvi saobraćajnice.
Nezadovoljstvo dijela stanovništva iskorišteno je za plasiranje neistinite tvrdnje da je Ministarstvo odbrane Brazila lažnim proglasilo ove predsjedničke izbore, te da su izdati nalozi za hapšenje predstavnika Nacionalnog kongresa i pravosudne vlasti potprepljujući to navodnim dekretom koji se širi u objavama.
Te tvrdnje su završile i na našem govornom području na više naloga sa identičnom objavom u kojoj se navodi:
“Brazilsko ministarstvo odbrane proglasilo je izbore 2022. godine lažnim. Sada se izdaju vojni nalozi za hapšenje Vrhovnog saveznog suda, Vrhovnog izbornog suda i Nacionalnog kongresa. Brazilska civilna vlada suspendovana je dok se vanredna situacija ne riješi”
Objavu prati i slika navodnog dekreta.
Rojters je analizirao ovakve objave i objavio je da dokument u kome se navodi da su izbori bili lažni i gdje se poziva na suspenziju pojedinih grana vlasti nije stvaran, te da je u toku tranzicija sa sadašnjeg na novoizabranog predsjednika.
“Navodna izvršna naredba – pod nazivom Dekret broj 9.782 od 2. novembra 2022. i koju je naizgled potpisao Bolsonaro – kaže da postoje „dokazi izborne prevare na izborima 2022.“ i poziva brazilske oružane snage da privremeno zatvore Nacionalni kongres, proglasi hapšenje čelnika Vrhovnog suda i Vrhovnog izbornog suda.Međutim, dokument nije stvaran i takve radnje se ne preduzimaju.Uredbe su dostupne javnosti, ali takva naredba ne postoji na veb stranici Vlade” navodi Rojters.
Rojters ukazuje da je jedini „Dekret broj 9,782“ koji je pronašao objavljen je 3. maja 2019. godine i nije povezan sa sadržajem izmišljenog izvršnog naloga, kao i da na sajtu Ministarstva odbrane Brazila nije našao izjave u vezi navodne naredbe.
Rojters je pisao i o tranziciji vlasti u Brazilu.
Kako Ministarstvo obrane Brazila nije izbore proglasilo lažnim, niti postoji dekret u kome se poziva na hapšenja predstavnika pravosudne vlasti i Nacionalnog kongresa ovu objavu ocjenjujemo kao “lažnu vijest”.
Tu ocjenu dobija originalni medijski izvještaj (u potpunosti proizveden od strane medija koji ga je objavio) koji u sebi sadrži činjenično pogrešne tvrdnje ili informacije. Za sadržaje koji se ocjenjuju kao lažne vijesti može se pouzdano utvrditi da su kreirani i diseminirani sa namjerom da dezinformišu javnost, to jest da tvrdnju koja je u potpunosti lažna predstave kao činjenicu.
