Sudeći prema ruskoj propagandi, kao i (dez)informacijama koje nam se svakodnevno plasiraju brojni napadi u Ukrajini nikada se nijesu ni desili, povrijeđeni i mrtvi ljudi su statisti, slike sa terena su montirane…
U taj narativ uklapaju se i proročanske vizije i upozorenja o navodnim tajnim operacijama koje preduzima Ukrajina što se često koristi i kao izgovor za opravdavanje ruskog napada, što u krajnjem rezultira širenjem ratne propagande. Posljednjih dana imamo priliku da čujemo izjave kojima se navodno razotkrivaju planovi o izvođenju operacija pod “lažnom zastavom”, a jedna od njih odnosi se na lučki grad Odesu na Crnom moru koji je od strateške vojne i ekonomske važnosti za Ukrajinu.
„Pažnja. Obaveštavamo javnost da se u Odesi sprema veliki zločin Ukrajinskih plaćenika koji će biti preobučeni u Ruske uniforme i za koji će biti optužena Ruska vojska“, navodi se u opisu video snimka podijeljenog na Facebook-u.
Sam snimak u trajanju od skoro minut sadrži i tvrdnje da se u Odesi sprema operacija lažna zastava, da se u blizini nalaze ukrajinski tenkovi sa ruskim oznakama, te da je u pitanju prevara koja za cilj ima “potkopavanje povjerenja cijelog čovječanstva u rusku vojsku”.
Ove tvrdnje demantuje činjenično stanje sa terena, medijski izvještaji, kao i posljedice nastale usljed raketiranja Odese.
Istog dana kad je snimak postavljen na društvene mreže agencije su prenijele da je rusko Ministarstvo odbrane saopštilo da je iz stroja izbačen logistički terminal na vojnom aerodromu u blizini Odese gdje je navodno čuvana velika količina oružja koje je Ukrajina dobila od SAD i Evrope.
Iako je Moskva negirala da je bilo civilnih žrtava, predsjednik Ukrajine Volodimir Zelenski kazao je na konferenciji za novinare da je u ruskom raketnom napadu poginulo osam osoba. Među mrtvima je i tromjesečno dijete, istakao je Zelenski.
Ranije su ukrajinski vojni zvaničnici saopštili da su dvije rakete pogodile vojni objekat i dvije stambene zgrade u Odesi.
Šta je „operacija lažna zastava“ i koji je cilj mahanja?
Ovaj izraz nije opštepoznat i često korišćen, ali postoji dugo i definiše jednu važnu propagandno-medijsku oblast u međunarodnim odnosima.
Operacija pod lažnom zastavom (engl. False flag) naziv je za sve tajne operacije i slične aktivnosti kao što su oružani i teroristički napadi, atentati ili sabotaže koje preduzima neka država ili organizacija ali je pripisuje nekoj drugoj, najčešće suparničkoj državi ili organizaciji u propagandne svrhe.
Cilj takvih aktivnosti je da privuče na svoju stranu domaću ili međunarodnu javnost u nekom sporu, da stvori dovoljno opravdan izgovor koji ispunjava ustavne i političke uslove za rat, vanredno stanje ili eskalaciju nekog sukoba. S obzirom da je glavna svrha takvih operacija propagandne prirode, valja ih razlikovati od tradicionalnih ratnih lukavstava kao što je korištenje neprijateljskih uniformi, zastava i opreme radi infiltracije u neprijateljske položaje tokom konvencionalnih ratnih prepada.
Ovaj termin upotrijebio je još sredinom februara generalni sekretar NATO-a Jens Stoltenberg kada je kazao kako je Rusija pokušala s operacijom “lažna zastava” da opravda invaziju na Ukrajinu.
Upitan o nasilju u Donbasu, Stoltenberg je rekao: “Vidjeli smo da Rusija pokušava izvesti operaciju ‘lažna zastava’ kako bi opravdala invaziju na Ukrajinu”.
Osim pomenutog snimka, objavu čini još jedan snimak na kojem se vidi muškarac u vojnoj uniformi koji za sebe govori da je iz Kalifornije, te da je on trener ukrajinskoj vojsci. Ovim snimkom se ne dokazuje da je u pitanju “plaćenik koji je obučen u rusku uniformu” kako se to tvrdi u opisu objave, niti se on (na osnovu priloženog snimka) može dovesti u vezu sa dešavanjima u Odesi, jer nije poznato gdje je i kada razgovor obavljen.
S obzirom na to da gore navedene tvrdnje nemaju nikakvo uporište u činjenicama, niti su potvrđene od bilo koje relevantne adrese (bilo da su u pitanju ruski ili ukrajinski izvori), a ne mogu se pronaći ni drugi dokazi koji bi potvrdili navode o “pripremanju velikog zločina u Odesi” od strane Ukrajine ovaj sadržaj ocijenili smo kao lažnu vijest.
Ocjenu “Lažna vijest” dobija originalni medijski izvještaj (u potpunosti proizveden od strane medija koji ga je objavio) koji u sebi sadrži činjenično pogrešne tvrdnje ili informacije. Za sadržaje koji se ocjenjuju kao lažne vijesti može se pouzdano utvrditi da su kreirani i diseminirani sa namjerom da dezinformišu javnost, to jest da tvrdnju koja je u potpunosti lažna predstave kao činjenicu.
