U jeku Svjetskog prvenstva u Kataru, države bodre svoje predstavnike, a na društvenim mrežama se proširila vijest da je fudbalskoj reprezentaciji Srbije podršku uputio predsjednik Rusije, Vladimir Putin.
Više korisnika i stranica na Fejsbuku podijelili su video u kojem Putin žonglira loptu, nakon čega se pojavljuje zastava Srbije i navodna poruka podrške, a objava je praćena komentarom (1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8):
„Reprezentacija Rusije je sprečena da učestvuje na prestižnom takmičenju zbog upliva politike u sport, jer je FIFA odlučila da ih suspenduje. Oni su napravili video snimak u znak podrške Srbiji“.
Informaciju su je objavio i portal Nsuživo, prenoseći:
Portal Srpskog telegrafa Republika: „I neće samo Srbi navijati za “Orlove”. Fudbalskoj reprezentaciji Rusije nije dozvoljeno da učestvuje na Mundijalu, pa narod u toj zemlji mora da izabere za koga će navijati. I podrška je stigla upravo Srbiji. Promotivni spot postao je viralan na društvenim mrežama, a poznato je da će Vladimir Putin i cela Rusija biti uz našu zemlju“.
Nsuživo: „Naša reprezentacija danas igra prvi meč na Mundijalu, a snažna podrška stigla je iz Rusije. Naime, na snimcima koji kruže društvenim mrežama vidi se predsednik Vladimir Putin koji podržava Srbiju i poručuje da Rusi navijaju za našu reprezentaciju“.
Osim što gestikulacija predsjednika Rusije budi „crv sumnje“ u autentičnost videa, obrnuta pretraga videa to zaista i dokazuje.
Naime, video je preuzet sa Jutjub kanala Pravi Putin, na kom se učestalo objavljuju video snimci čiji je ankter predsjednik Rusije. U opisu kanala je navedeno:
„Video snimci o tome šta naš predsjednik može u slobodno vrijeme. Naš kanal je kreiran isključivo u svrhu zabave! Ni u kom slučaju ne želimo nikoga da uvrijedimo ili povrijedimo nečija osjećanja. Sve uloge izvode glumci, slučajnosti, uključujući spoljne, sa pravim ljudima su nasumični“.
Ova medijska i objava na društvenim mrežama bila je predmet analize kolega iz FakeNews Tragača, koji su dokazali da je video koji se dijeli kreiran uz pomoć deepfake tehnologije.
„Uz Jutjub, autori koji stoje iza ovog kanala imaju profil na Telegramu, gde u opisu spornog video-snimka piše: „Uz pomoć dipfejk tehnologije društvene mreže su pokazale za koga navija Vladimir Putin na Svetskom prvenstvu u fudbalu 2022 godine“.
Takođe, tim Raskrinkavanje.ba se bavio vjerodostojnošću ovih objava, dokazavši da je video lažan.
Dezinformacije u novom obliku, odnosno deepfake video materijal nije nikakav novitet, o čemu smo i ranije pisali, ali jeste akter. Jasno je da Putin nije uputio podršku fudbalskoj reprezentaciji Srbije, već da je deepfake video preuzet sa Jutjuba, te zbog toga ovim objavama dajemo ocjenu lažna vijest.
Ocjenu “Lažna vijest” dobija originalni medijski izvještaj (u potpunosti proizveden od strane medija koji ga je objavio) koji u sebi sadrži činjenično pogrešne tvrdnje ili informacije. Za sadržaje koji se ocjenjuju kao lažne vijesti može se pouzdano utvrditi da su kreirani i diseminirani sa namjerom da dezinformišu javnost, to jest da tvrdnju koja je u potpunosti lažna predstave kao činjenicu.
