Navodi o povezanosti autizma kod djece sa vakcinama decenijama opstaju u javnosti iako je naučno dokazano da su takve teze netačne.
Ipak, u Fejsbuk objavi koja se dijeli, tvrdi se da je uzrok autizma kod djece u opštini Pljevlja upravo vakcina, iako ne navodi koja konkretno.
Kao dokaz za tvrdnju, korisnica je objavila skrinšot medijskog članka u kom je vidjljiv naslov:
“Alarmantni podaci iz Pljevalja: Svakog mjeseca po jedno dijete dobije dijagnozu autizma”
Skrinšot je praćen komentarom:
“Dok roditelji najzad skontaju da samo vakinisani upadaju u zamke novih savremenih bolesti, mnogo će vode proteći Dunavom. Među neva@inisanima nema autizma”.
Pretragom naslova prikazanom u skrinšotu utvrdili smo da je u pitanju članak portala Dan. Tretirajući ovu pojavu u Pljevljima i Crnoj Gori, autor se osvrnuo na statistiku koja ukazuje da je sve veći broj djece sa smetnjama u razvoju. Međutim, nigdje se u tekstu ne navodi da su vakcine uzrok autizma.
Ova tvrdnja nije nikakav novitet – mediji, ali i korisnici društvenih mreža su i ranije povezivali autizam sa vakcinacijom.
Kako je nastala teorija o vakcinama kao uzroku autizma?
U naučnom časopisu The Lancet, 1998. je objavljen članak koji sugeriše na moguću vezu između vakcine protiv malih boginja, zauški i rubeole (MMR) i problema sa razvojem mozga. Iako je kasnije otkriveno da je članak imao veoma ozbiljne propuste, zbog čega ga je uredništvo naučnog časopisa i povuklo, šteta je već bila učinjena. Studija je navela ljude da vjeruju da vakcine prouzrokuju određene smetnje u razvoju djece, između ostalog i autizam.
Tokom protekle dvije decenije, mnogi naučnici bavili su se ovim pitanjem, pokušavajući da utvrde da li bilo koji aspekat vakcine može izazvati ovu bolest.
Naučnici su upoređivali djecu koja su primila vakcinu sa grupom djece koja nisu bila vakcinisana. Neke studije su bile fokusirane na specifične sastojke vakcina, kao što su određeni konzervansi. Druge studije su nastojale utvrditi moguće efekte primanja više vakcina u kratkom vremenskom periodu. Obje su pokazale da nema povezanosti izmeđuu vakcina i autizma.
Nacionalna akademija za medicinu izvršila je testiranje bezbjednosti osam vakcina za djecu i odrasle. Rezultati su pokazali da su vakcine, uz rijetke izuzetke, veoma bezbjedne i da nema povezanosti između njih i autizma.
Tokom proteklih nekoliko godina naučnici su obilježili svijet medicine značajnim otkrićima o autizmu, kada nastaje i šta izaziva u djetetovom mozgu.
Obrasci ponašanja i struktura mozga povezana sa autizmom mogu se zapaziti prije nego što dijete primi neku vakcinu. Još nedavnija istraživanja pružaju dokaze da se autizam razvija u prenatalnom periodu, čak prije nego što se beba rodi ili primi vakcinu.
Naučnici su otkrili i nekoliko genetskih faktora koji mogu uticati na mogućnost da dijete dobije autizam.
Međutim, nijedna studija nije otkrila da bilo koja vakcina koju su majke primile tokom trudnoće ili djeca nakon rođenja uzrokuje ovu bolest. Decenijama unazad, javnosti su predstavljeni različiti mitovi o autizmu, koje pobijajaju brojna naučna otkrića o čemu je istraživački tim Raskrinkavanja pisao, kao i kolege iz Faktografa.
Osim što se u naslovu, kao i u tekstu naslova koji je podijeljen na Fejsbuku ne konstatuje da su vakcine uzrok pojave autizma kod djece iz opštine Pljevlja, autorka objave nije navela nijedan dokaz koji bi potvrdio povezanost te bolesti sa procesom imunizacije. Iz tog razloga, objavu ocjenjujemo kao lažnu vijest.
Ocjenu “Lažna vijest” dobija originalni medijski izvještaj (u potpunosti proizveden od strane medija koji ga je objavio) koji u sebi sadrži činjenično pogrešne tvrdnje ili informacije. Za sadržaje koji se ocjenjuju kao lažne vijesti može se pouzdano utvrditi da su kreirani i diseminirani sa namjerom da dezinformišu javnost, to jest da tvrdnju koja je u potpunosti lažna predstave kao činjenicu.
