Učešće transrodnih osoba na sportskim takmičenjima izaziva podijeljena mišljenja u svijetu sporta.
Posljednjih dana na društvenim mrežama je viralna fotografija transrodne američke plivačice Lie Tomson u kupaćem kostimu ispod kojeg se naziru muške genitalije. Fotografiju prati ironična tvrdnja da je Olimpijski komitet suspendovao iz takmičenja za žene bez razloga. (1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9, 10, 11, 12)
“Olimpijski komitet suspendovao je plivačicu Liu Thomas iz takmičenja za žene, ali nije naveo razloge”, piše u objavama.
U pitanju je fotomontaža.
Fotografija koja je izazvala veliki broj komentara, uglavnom negativnih, je editovana.
Uvidom u originalnu fotografiju koja je od 2019. godine dostupna na popularnom sajtu Getty Images evidentno je da je ona sa naglašenim muškim genitalijama koja se dijeli na društvenim mrežama digitalno izmijenjena.
Lia Tomas je rođena kao Vil Tomas i plivala je za muški plivački tim Univerziteta Pensilvanije prije nego što je započela tranziciju. Kao Vil, takmičila se uspješno, ali nije bila među najboljim plivačima na nacionalnom nivou.
Tomas je započela svoju medicinsku tranziciju tokom 2019. godine, uzimajući hormone za supresiju testosterona i estrogen, u skladu sa smjernicama za transrodne sportiste.
Zašto Lia Tomas neće učestvovati na OI ove godine?
Nakon što je 2022. godine osvojila prvo mjesto na plivačkom takmičenju američkog Nacionalnog univerzitetskog atletskog saveza (NCAA) i postala prva transrodna žena koja je osvojila NCAA titulu u plivanju, u javnosti je pokrenuta diskusija o opravdanosti učešća transrodnih osoba na sportskim takmičenjima.
Glavni argument je naravno bio, u slučaju Tomasove, da je superiornija fizički u odnosu na protivnice sa kojima se takmiči.
Iste godine je tadašnja Međunarodna plivačka federacija (FINA), krovna međunarodna organizacija za vodene sportove, danas poznata pod nazivom World Aquatics, izglasala zabranu takmičenja transrodnih plivačica u elitnim ženskim takmičenjima ukoliko su plivačice prije tranzicije “prošle kroz bilo koji dio muškog puberteta”.
Olimpijski komitet tretira World Aquatics-a kao vodeći autoritet za plivačke sportove.
Brojni svjetski mediji su prenijeli u januaru ove godine da je Lia Tomas preduzela pravne mjere protiv odluke te organizacije, tražeći od Suda za sportsku arbitražu u Švajcarskoj da poništi uvedena pravila.
Nakon pola godine, tačnije u junu stigla je i presuda. Sud za sportsku arbitražu odbacio je zahtjev Tomsonove za izmjenu pravila o učešću transrodnih plivačica jer, kako se navodi u presudi, nije imala pravno uporište da podnese takav zahtjev.
“U presudi, koja je objavljena 12. juna, sudijee Suda za sportsku arbitražu utvrdile si da Tomasova nije imala uporište da ospori politiku koju je kreirala međunarodna plivačka federacija World Aquatics. Vijeće Suda ustanovilo je da ona “u ovom trenutku” nema pravo da se takmiči u elitnim takmičenjima kroz World Aquatics ili USA Swimming tako da se politika ne odnosi na nju. Ona trenutno ima pravo da se takmiči samo u plivačkim disciplinama u SAD-u, koje se ne kvalifikuju kao elitni događaji”, prenosi USA Today.
Jedan od događaja klasifikovanih kao elitni su i Olimpijske igre, pa tako, shodno presudi Suda za sportsku arbitražu i važećim pravilima World Aquatics-a, Tomsonova ne ispunjava uslove za učešće na OI.
Tomsonova nije uopšte ni učestvovala u procesu kvalifikacija.
Sličnim tvrdnjama se bavio italijanski fakt-čeking portal Open Online, kao i kolege iz Raskrinkavanja.ba.
Zbog činjenice da je fotografija američke plivačice Lije Tomson digitalno izmijenjena, a da je Olimpijski komitet nie suspendovao sa Olimpijskih igara, već da uopšte nije imala pravo kvalifikacije na tom takmičenju, objave ocjenjujemo kao lažnu vijest.
Ocjenu “Lažna vijest” dobija originalni medijski izvještaj (u potpunosti proizveden od strane medija koji ga je objavio) koji u sebi sadrži činjenično pogrešne tvrdnje ili informacije. Za sadržaje koji se ocjenjuju kao lažne vijesti može se pouzdano utvrditi da su kreirani i diseminirani sa namjerom da dezinformišu javnost, to jest da tvrdnju koja je u potpunosti lažna predstave kao činjenicu.
