Jaja sadrže brojne hranljive sastojke koje su potrebne čovjekovom organizmu. Zahvaljujući tome, ukusu, kao i mnogostranoj primjeni, veoma su tražena namirnica. Uvijek ih ima, nisu skupa i puna su proteina, a sada su našla čak i na udaru dezinformatora.
Na jednom Fejsbuk nalogu objavljen je snimak ekrana teksta u kojem stoji:
Naučnici upozoravaju da jaja kod hiljade ljudi iznenada stvaraju krvne ugruške.
Pretražujući internet, došli smo do sajta newspunch.com , poznatog po širenju dezinformacija, koji je objavio navedeni tekst. U njemu se pozivaju na britanski Daily Express, koji navodi istraživanje istraživača Klivlendske klinike objavljeno 2017.godine u časopisu Circulation.
Daljim pretraživanjem smo došli do veb sajta pomenute klinike, gdje smo pronašli saopštenje izdato 2017.godine, kada je objavljeno pomenuto istraživanje. U njemu se, u prvom pasusu, jasno navodi:
Istraživači Klivlendske klinike pokazali su, po prvi put kod ljudi, da je holin – nutrijent koji se obično nalazi u žumancima, crvenom i prerađenom mesu, ali koji se u studiji daje putem suplemenata – direktno povezan sa povećanom proizvodnjom nusproizvoda crevnih bakterija, koji povećava rizik od zgrušavanja krvi i srčanog i moždanog udara. Međutim, istraživanje je takođe pokazalo da dodavanje male doze aspirina može smanjiti taj rizik.
Dakle, istraživači ne navode da konzumiranje jaja može dovesti do zgrušavanja krvi, već da uzimanje dodatnog holina u kapsulama, podiže nivoe trimetilamin N-oksida, ili TMAO, što povećava faktor rizika za pojavu srčanog i moždanog udara.
Holin je sastavni dio lipida koji sačinjavaju ćelijsku membranu i neurotransmitera acetilholina. Otkriven je u 19. vijeku, a tek 1998. svrstan u esencijalne nutrijente i uključen u kompleks B vitamina. On tehnički ne spada u B kompleks, ali se tu nalazi zbog veoma bliskog djelovanja sa B vitaminima, naročito folnom kiselinom (B-9) i kobalaminom (B-12), sa kojima učestvuje u preradi masti i održavanju zdrave funkcije srca i mozga. Hrana koja obiluje fosfatidil holinom, iz kojeg se dobija holin, je žumance, soja, goveđa, pileća i ćureća džigerica, pirinač, kupus, karfiol…
Ovom temom bavili su se brojni faktčekerski portal, među kojima Politifact, Lead Stories, kao i Reuters, od kojih su pojedini kontaktirali autore studije, koji ističu:
Post NewsPunch-a ne predstavlja tačno nalaze našeg istraživanja iz 2017.godine… istraživanje nije pokazalo direktnu vezu između konzumiranja jaja i “iznenadnog stvaranja krvnih ugrušaka”.
Portal koji je objavio ovu tvrdnju News Punch, objavljivao je dezinformacije, koje je analizirao Politifact, kao i Lead Stories.
Zanimljivo je i to da je na sajtu, u dijelu uslova korišćenja navedeno da ne stoje iza tačnosti svog izvještavanja.
Zbog činjenice da konzumiranje jaja ne može dovesti do zgrušavanja krvi, odnosno, srčanog i moždanog udara, ovoj objavi dajemo ocjenu dezinformacija.
Ocjenu “Dezinformacija” dobija medijski izvještaj koji u sebi sadrži “miks” činjenica i netačnog ili poluistinitog sadržaja. U ovakvim slučajevima, mediji ne moraju nužno biti svjesni netačnih informacija koje su objavljene zajedno sa istinitim. Takođe, ovom ocjenom biće tretirani i izvještaji koji imaju lažne atribucije ili naslove koji ne oslikavaju tekst u smislu tačnosti informacija.
