U nezapamćenoj tragediji koja se 12. avgusta dogodila na Cetinju stradalo je jedanaest osoba, uključujući i Vuka Borilovića koji je izvršio ubistva, a šest je ranjeno.
Iz Prijestonice su tokom haotične situacije i panike koja je zavladala među građanima počele pristizati prve informacije o ovom zločinu, a neke od njih, mahom objavljene u regionalnim medijima, sadržale su neprovjerene i netačne tvrdnje koje su se odnosile na detalje počinjenih ubistava.
Pogrešan broj ubijenih, netačno navođenje žrtava
“OTAC TROJE DECE POBIO 11 OSOBA… SUPRUGA BILA PRVA ŽRTVA, A DELOVALI SU KAO SREĆAN PAR (…)” – dio je naslovne konstrukcije teksta objavljenog u Informeru.
„Vuk Borilović ubio je 11 osoba, a šest je ranio u cetinjskom naselju Medovina. Meštani kažu da je ubica prvo ubio suprugu, a onda krenuo redom po ulici da puca“, dodaje se u tekstu koji sadrži i privatne fotografije na kojoj su prikazani članovi porodice Borilovića.
“NEZAPAMĆEN MASAKR POČINIO ZBOG DUGA!? Ubica je bio u sukobu sa komšijama, imao je ženu i troje dece, SVE IH JE POBIO”, naslov je teksta koji je objavio Kurir pozivajući se na informacije dobijene u razgovoru sa “rođakom ubice”.
Pisanje Informera i Kurira prenosili su i drugi mediji širom regiona.
Na Cetinju je, kako je navela dežurna tužiteljka Andrijana Nastić, nakon okončanog uviđaja, ubijeno 11 osoba – uključujući napadača.
Nastić je objasnila da su na licu mjesta zatekli devet smrtno stradalih osoba. U međuvremenu su, kako je kazala televiziji Vijesti, dobili informaciju iz Kliničkog centra Crne Gore da su još dvije osobe podlegle povredama.
Detaljnije informacije o dešavanjima na Cetinju saopštio je direktor policije Zoran Brđanin u video poruci dostavljenoj medijima.
“Prema za sada poznatim okolnostima, danas oko 15.30 časova tridesetčetvorogodišnji muškarac V.B., sa Cetinja, pucao je na porodicu, čiji su članovi boravili u prostorijama njegove kuće kao podstanari u naselju Medovina. On je, tom prilikom, upotrebom vatrenog oružja – lovačke puške – lišio života dvoje djece, jedno starosti osam, a drugo jedanaest godina i ranio njihovu majku koja je u medicinskoj ustanovi podlegla povredama. Potom je izašao i pucao iz istog vatrenog oružja na stanovnike ovog naselja kojom prilikom je lišio života još sedam osoba, a ranio šest”, dodao je on.
Dakle, na osnovu zvaničnih informacija potvrđenih od strane tužilaštva i policije, jasno je da Borilović (na osnovu dosadašnje istrage) nije osumnjičen za ubistvo 11, već 10 osoba, te da njegova supruga, kao ni djeca nijesu bili meta napada.
Neprovjerene informacije o tome ko je usmrtio napadača
Po objavljivanju prvih informacija o tragediji na Cetinju, pojedini mediji (ovdje, ovdje…) obavijestili su javnost da je policija pokušavala da savlada napadača koji je odbijao da se preda i pucao u službenike policije te da su “policijaci zatim ispalili više hitaca u pravcu napadača, koji je tom prilikom ubijen”.
U gore linkovanim tekstovima portala koji su objavili ove informacije, u vrijeme pisanja ove analize, ova informacija je i dalje nepromijenjena.
Neki portali su te informacije naknadno izmijenjenili, bez naznake o prethodnoj objavi.
Tužiteljka Nastić saopštila je da je napadača usmrtio sugrađanin.
Međutim, diektro Uprave policije, Brđanin, tu informaciju nije saopštio.
“Naglašavam da se okolnosti cjelokupnog događaja, uključujući i lišenje života V.B. i dalje utvrđuju, a javnost će, posredstvom medija, biti obaviještena o svim detaljima”, kazao je direktor policije.
Uprava policije je, dan kasnije, saopštila da i dalje utvrđuju da li je Borilović, koji je juče ubio 10 osoba, preminuo od posljedica teškog ranjavanja ili metka koji je naknadno ispalio jedan građanin. O tome se oglasio i ministar unutrašnjih poslova, Filip Adžić.
“Do sada sprovedene mjere i radnje ukazuju da je jedan od projektila koji je ispaljen od strane policijskih službenika pogodio V.B. i tom prilikom ga teško ranio. Nakon naizmjenične upotrebe vatrenog oružja od strane policijskih službenika i V.B., shodno njihovim izjavama i izvještajima, u jednom trenutku više nije bilo upotrebe oružja od strane V.B.”, saopštila je policija, prenijeli su mediji.
Politička konotacija
Nedopustivi propust prilikom izvještavanja o dešavanjima na Cetinju napravio je Barski portal koji je objavio tekst sa naslovom „Horor na Cetinju: Funkcioner SD-a ubio 11 ljudi i veći broj ranio“.
Izvještavajući na ovaj način pomenuti portal je događaju dao pogrešan kontekst jer članstvo u bilo kojoj partiji samo po sebi nije i ne smije biti dovedeno u vezu sa počinjenim krivičnim djelom.
Tekst je naknadno obrisan (bez obavještenja o tome, ispravke ili izvinjenja čitaocima), pa trenutno nije dostupan na njihovom sajtu, kao ni na Facebook stranici.
„Policajci s dugim cijevima“
“Prema nepotvrđenim informacijama sa terena, posle masakra na Cetinju, Klinički centar u Podgorici je pod opsadom. Kako saznajemo, policajci sa dugim cevima čuvaju bolnicu u koju su dovezeni neki od ranjeni u krvavom piru”, navodi se u tekstu Kurira.
Ove tvrdnje nijesu potvrđene fotografijama koje ilustruju tekst, niti priloženim video snimkom, a iz policije ni u jednom trenutku nije bilo obavještenja o pojačanim mjerama bezbjednosti ispred Kliničkog centra.
U videu koji je snimio fotoreporter Pobjede Dragan Mijatović, a koji je Kurir uključio u svoj tekst, ne vide se policajci sa dugim cijevima. Mijatović nam je potvrdio da je prilikom dovođenja ranjenih sa Cetinja oko Kliničkog centra bilo policije i inspektora ali da nisu nosili duge cijevi.
Novinarske interpretacije zločina – satanizacija osumnjičenog napadača
„Krvavi pir“, „krava drama“, „masakr“, “krvava akcija“ – samo su neki od opisa kojim su mediji nazvali tragediju koja se dogodila na Cetinju u kojoj je stradalo 11 ljudi.
Pojedini mediji osumnjičenog napadača prozavli su i „masovnim ubicom“ „monstrumom“…
“Izvještaji o istrazi i sudskim slučajevima služe da na pažljiv način obavijeste javnost o kriminalu, krivičnom gonjenju i sudskoj presudi. Pretpostavlja se da je osoba nevina sve dok sud ne dokaže suprotno, čak i ako je on/ona priznala krivicu. Ovo vrijedi čak i u slučajevima kada je krivica očigledna za javnost”, propisano je Kodeksom novinara/novinarki Crne Gore.
Takođe, mediji su iznosili i različite informacije o motivu počinjenog napada poput “nezapamćen masakr počinio zbog duga”, “umislio da mu bacaju mađiju”, “svađa zbog imovine”…
Riječ je o nepotvrđenim navodima i glasinama.
“Za sada nije jasno što je potaklo V.B. na ovako gnusan čin kojom prilikom je i sam lišen života”, saopštio je direktor policije u prvom obraćanju.
Ni u naknadnom saopštenju UP (objavljenom dan kasnije) nije saopšten motiv zbog kojeg je napadač usmrtio više osoba.
“U interesu javnosti, ukazujemo da na osnovu prikupljenih saznanja postoje indicije, zasnovane na iskazima lica iz neposrednog okruženja V.B., koje su ukazivale na promjene u njegovom ponašanju, ali ne i na potencijalno izvršenje ovakvog zločina, te je tim povodom bio zakazan specijalistički pregled V.B. Naglašavamo i da ne postoje saznanja, niti je policiji prijavljivano, da su postojali raniji konflkti, niti bilo kakav prethodni napad u posljednjem periodu od strane V.B. na porodicu podstanara. U istom smislu, ne treba dovoditi u uzročno – posljedičnu vezu izvršenje ovog teškog zločina sa bilo kakvim protivpravnim ponašanjima iz prethodnog perioda“, stoji u saopštenju Uprave policije.
Objave Kurira, Blica, i PV Informera dobijaju ocjenu pristrasno izvještavanje.
Ocjenu “Pristrasno izvještavanje” dobija medijski izvještaj za koji se može jasno utvrditi da favorizuje činjenice, stavove i zaključke koji odgovaraju određenom narativu, često ne poštujući pravilo kontaktiranja druge strane kada se radi o tvrdnjama koje su štetne po nečiji ugled, ili koje određene aktera prikazuju u negativnom svjetlu. Jedan od oblika pristrasnog izvještavanja je i selektivno prikazivanje činjenica, gdje se ističu činjenice koje idu u prilog određenoj tezi, dok se činjenice koje je ne potvrđuju tendenciozno izostavljaju. Ovakve medijske izvještaje uglavnom prati i vrlo emocionalan način pisanja. Oni mogu i ne moraju biti netačni, ali po pravilu ne prikazuju cijelu sliku i sve strane priče, već predstavljaju samo one činjenice koje odgovaraju preferiranom narativu.
Objava Informera da je Borilović ubio 11 osoba i svoju suprugu dobija ocjenu dezinformacija.
Ocjenu “Dezinformacija” dobija medijski izvještaj koji u sebi sadrži “miks” činjenica i netačnog ili poluistinitog sadržaja. U ovakvim slučajevima, mediji ne moraju nužno biti svjesni netačnih informacija koje su objavljene zajedno sa istinitim. Takođe, ovom ocjenom biće tretirani i izvještaji koji imaju lažne atribucije ili naslove koji ne oslikavaju tekst u smislu tačnosti informacija.
EDIT 17.08.2022.
Portal Kurir objavio je ispravke u svoja dva originalna teksta, jasno koristeći etički standard profesionalnog postupanja novinara i demantovao prvobitne navode i njima dajemo ocjenu Demantovano. Ocjena “Demantovano” se daje u slučajevima kada medij utvrdi da je sadržaj potpada pod neku od gore opisanih negativnih ocjena koji je objavio ocijenjen nekom od navedenih ocijena i onda ga demantuje na jasan i vidljiv način, u skladu sa principima objave demantija.
