Dezinformatori vode stare bitke i još uvijek pokušavaju da nas ubijede da vakcine nijesu efikasne, a da je većina svjetske populacije obmanuta.
Jedan od takvih pokušaja je Fejsbuk objava o efikasnosti vakcina kojom se direktoru Svjetske zdravstvene organizacije (SZO), Tedrosu Adanomu Gebrejesusu, pripisuje da je mijenjao mišljenje u nekoliko navrata.
Ova objava ne prikazuje tačne informacije.
Iako su se od početka pandemije mijenjala saznanja o virusu i vakcinama, naučnici i eksperti u oblasti javnog zdravlja i dalje zagovaraju stav da su vakcine djelotvorne, posebno u pogledu rizika od teške bolesti i smrti.
Sporna objava, osim što ne nudi izvore kao dokaz za prikazane tvrdnje, banalizuje informacije u vezi vakcina, a neke tvrdnje su i netačne.
Prvenstveno, u objavi nije precizirano na koju vakcinu se odnose izjave. Različiti faktori, uključujući starost, pojavu novih varijanti kovid virusa i vrijeme od vakcinacije, mogu uticati na efikasnost vakcina protiv kovida, kao i sama vrsta vakcine. Recimo, u Sjedinjenim Američkim Državama (SAD) tri najčešće vakcine koje se primjenjuu u procesu imunizacije imaju i različit stepen djelotvornosti.
Za Fajzer vakcinu se navodi da je 95 odsto efikasna u prevenciji laboratorijski potvrđene infekcije kod ljudi starijih od 16 godina koji su primili dvije doze i nisu imali dokaza da su prethodno bili zaraženi. Taj broj pada na 90 odsto ili više kod djece uzrasta od 5 do 15 godina. Za vakcinu Moderna evidentirana je efikasna od 94 odsto kod ljudi starijih od 18 godina, dok je vakcina J&J-a efikasna 66 odsto.
Ipak, naučnici su ukazali da se efikasnost vakcina vremenom smanjuje. Više naučnih studija dokazuje da ne pružaju jednak visok stepen zaštite tokom određenog vremena koje protekne od trenutka vakcinacije, te da se njihova djelotvornost razlikuje nakon dva mjeseca od primanja vakcine i da nije ista nakon pola godine.
Pojava novih varijanti virusa kovida je takođe značajan faktor koji određuje efikasnost vakcina. Prema Evropskoj agenciji za ljekove, nedavne studije pokazuju da je efikasnost vakcine u prevenciji virusa niža kod soja omikron nego kad su u pitanju druge varijante virusa. Ipak, te iste studije pokazuju da vakcinacija i dalje obezbjeđuje visok nivo zaštite od hospitalizacije i teške bolesti.
Ovaj stav je zagovarao i američki Centar za kontrolu i prevenciju bolest (CDC), navodeći da se od tri pomenute vakcine očekuje da štite od teških bolesti, hospitalizacije i smrti uslijed infekcije omikronom varijantom.
Na zvaničnom vebsajtu CDC-a je navedeno da nijedna vakcina nije 100 odsto efikasna, ali i da većina ljudi koji oboli od kovida pripada nevakcinisanom dijelu stanovništa. Čak i u situacijama kada su ljudi vakcinisani, a razviju simptome, imaju tendenciju da prođu daleko bolje od nevakcinisanih pojedinaca.
Dakle, iako su se naučna saznanja o virusu i vakcinama, kao i naše razumijevanje vremenom mijenjala, jasno je da vakcine i dalje nude određeni stepen zaštite od kovida, naročito kada je u pitanju rizik od teške bolesti i smrti.
Uzimajući u obzir prethodno iznijete činjenice, objavu ocjenjujemo kao dezinformaciju.
Ocjenu “Dezinformacija” dobija medijski izvještaj koji u sebi sadrži “miks” činjenica i netačnog ili poluistinitog sadržaja. U ovakvim slučajevima, mediji ne moraju nužno biti svjesni netačnih informacija koje su objavljene zajedno sa istinitim. Takođe, ovom ocjenom biće tretirani i izvještaji koji imaju lažne atribucije ili naslove koji ne oslikavaju tekst u smislu tačnosti informacija.
