Prehrambena industrija je u posljednje vrijeme postala meta dezinformacija. Svaka odluka koja se odnosi na način pripreme hrane ili uvođenje novih prehrambenih namirnica potencijalno je podložna tumačenjima čiji je epilog nerijetko neka teorija zavjere.
Upravo to je slučaj nakon što je grad Edinburg u Škotskoj usvojio dokument kojim je odlučeno da se smanji konzumacija mesa. Na Fejsbuku, dijeli se novinarski prilog u kom novinar pita građane Edinburga za stav, a prati ga komentar korisnika te društvene mreže da je grad, odnosno Škotska zabranila meso u školama, bolnicama i staračkim domovima.
“Ma jok. Ne bi oni to, možda će im uvesti pitu od cvrčaka i mrava ili sufle od crva da ih poprave malo. Edinburg/Škotska “zabranjuje meso” u školama, bolnicama i staračkim domovima”, napisao je jedan korisnik Fejsbuka.
Grad Edinburg jeste potpisao sredinom januara 2023. godine Ugovor o prehrani baziranoj na bilju i time se pridružio inicijativi koja nastoji da suzbije štetan uticaj klimatskih promjena.
“Veće grada Edinburga je podržalo Ugovor o prehrani baziranoj na bilju, i time je postao prvi škotski grad i prvi glavni grad u Evropi koji se pridružio inicijativi za rješavanje emisija koje su rezultat hrane proizvedene stočarskom poljoprivreom i pripisane krčenju šuma, ključnom pokretaču klimetskih promjena. Predloženi Ugovor podržava 20 opštinskih vlada širom svijeta, uključujući Los Anđeles i Hejvords Hit”, navedeno je u saopštenju za javnost povodom potpisivanja Ugovora.
Smatrajući da su sistemi ishrane glavni pokretači klimatskih promjena, a da ishrana zasnovana na biljkama može značajno doprinijeti smanjenju emisija gasova staklene bašte, što će se ubuduće i promovisati, izjavio je potparol Inicijative povodom potpisivanja Ugovora.
“Promovisanje biljne hrane širom Edinburga će pomoći stanovnicima da donesu informisane odluke koje su bolje za planetu, lično zdravlje i zaštitu životinja”, rekao je Nikol Haris, potparol Inicijative.
Dakle, donošenje informisanih odluka se uveliko razlikuje od zabrane, kako se navodi u Fejsbuk objavi-
Na zvaničnoj veb straniciove Inicijative, opisan je cilj:
“Usvajanje Ugovora o prehrani baziranoj na bilju, koji prati UNFCCC/Pariski sporazum, postaviće sistem ishrane u srcu borbe protiv klimatske krize. Ugovor ima za cilj da zaustavi široko rasprostranjenu degradaciju kritičnih ekosistema uzrokovanu poljoprivredom i životinjama, da promoviše prelazak na zdraviju, održiviju biljnu ishranu i da aktivno preokrene štetu nanesenu funkcijama planeta, uslugama ekosistema i biodiverzitetu”.
Još konkretnije, Ugovor se zasniva na tri ključna principa – Zaustavljanje negativnih aktivnosti u upotrebi zemljišta i uzgajanja životinja, uključujući i krčenje šuma, zatim aktivan prelazak sa sistema ishrane životinjskog porijekla na sisteme zasnovane na biljnoj ishrani, kao i aktivno obnavljanje ključnih ekosistema, posebno obnavljanje šuma.
Šta piše u ugovoru koji je grad Edinburg potpisao?
U Ugovoru koji je gradska uprava Edinburga potpisala, zaista je navedeno je da cilj prelazak na sistem ishrane koji se zasniva na biljkama u školama, državnim institucijama i za javne događaje. Ali:
“U svim osnovnim školama, postoji jedan dan nedjeljno bez konzumacije mesa, dok se u srednjim školama jednom nedjeljno obezbjeđuje jedan glavni obrok koji uopšte ne sadrži meso. To se isporučuje kao dio posvećenosti gradskog savjeta, da kreira menije koji promovišu uravnoteženu ishranu. Svakodnevno su dostupne i vegetarijanske ili veganske opcije, i crveno i prerađeno meso koje je smanjeno je u skladu sa zakonskim odredbama škotske vlade koje uređuju organizaciju školskih obroka”.
Dakle, osim činjenice da nijedan zahtjev nije pravno obavazujući i da 20 gradova koji su potpisali Inicijativu ne može niko natjerati da usvoje i pridržavaju se odredbi, jasno je i da je netačna tvrdnja da Edinburg zabranjuje meso.
To je potvrdio i predsjednik Gradskog vijeća Edinburga, Cammy Day, nakon potpisivanja Ugovora, nedvosmisleno ističući da će građani imati mogućnost izbora.
Kolege iz Faktografa su se takođe bavile analizom sadržaja portala Epoha, sa istom tvrdnjom o zabrani mesa koju je uveo grad Edinburg, dokazujući da je netačna.
Zbog činjenice da je tvrdnja o zabrani mesa u Edinburgu netačna, Fejsbuk objavu ocjenjujemo kao dezinformaciju.
Ocjenu “Dezinformacija” dobija medijski izvještaj koji u sebi sadrži “miks” činjenica i netačnog ili poluistinitog sadržaja. U ovakvim slučajevima, mediji ne moraju nužno biti svjesni netačnih informacija koje su objavljene zajedno sa istinitim. Takođe, ovom ocjenom biće tretirani i izvještaji koji imaju lažne atribucije ili naslove koji ne oslikavaju tekst u smislu tačnosti informacija.
