Iako se svijet prilagođava na činjenicu da je kovid-19 izmijenio našu svakodnevnicu, ali i da je postao dio nje, dezinformatorima je pandemija i dalje neiscrpan izvor za osmišljavanje novih teorija.
Tako se na društvenim mrežama posljednjih dana proširila informacija o pojavi „neobičnih“ vlaknastih ugrušaka kod preminulih osoba, fenomenu koji su balzamičari zapazili nakon početka kovid pandemije.
Na Fejsbuku je 29. septembra objavljen televizijski prilog u kom se navodi da su balzamičari u SAD-u evidentirali znatno veći procenat slučajeva preminulih sa „jako velikim ugrušcima“:
„Neki balzamatori tvrde da se ugrušci danas nalaze u većini leševa i da tako nešto nikada ranije nisu vidjeli. Kažu da se fenomen pojavio 2020- 2021. godine. Takođe tvrde da se sve češće pojavljuju ugrušci u mrtvim tijelima. Jedan balzamičar kaže da to viđaju u 50 – 70% mrtvih tijela na kojima danas rade u odnosu na 5 – 10% prije pandemije“, navodi se u videu.
U prilogu koji je emitovala televizijska stanica NTD News, pozivajući se na članak objavljen početkom septembra na The Epoch Times, insinuira se da je imunizacija uzrok takvih ugrušaka.
„I dalje se ne zna da li su ugrušci uzrokovani kovidom-19, vakcinama ili nečim drugim, međutim dosta balzamičara kažu na osnovu otkrivenog da izgleda da su ugrušci povezani sa vakcinama“.
Članak, kao i prilog zasnivaju se na tvrdnji koja se pojavila početkom 2022. godine, kada je balzamičar Ričard Hiršman saopštio da je uočio nenormalne duge bijele vlaknaste ugruške u tijelima preminulih, povezujući ih sa vakcinama. Hiršman je, željeći da ukaže na “razlike između krvi nevakcinisanih i ugruška”, poslao uzorke na ispitivanje u jednu laboratoriju u američkoj državi Teksas.
Međutim, organizacija za provjeru činjenica iz oblasti zdravlja, Health feedback, ukazala je u tekstu da rezultat iz laboratorije ne dokazuje pomenutu tvrdnju jer akreditacija laboratorije u koju je uzorak poslat “ne obuhvata specifično ljudske biološke uzorke”, što znači da laboratorija možda nije opremljena da analizira ljudske uzorke.
Zapravo, analiza je sprovedena primjenom istog protokola koji ta laboratorija redovno koristi za testiranje “uzoraka hrane za pse i mačke”.
“Suvišno je reći, ljudski uzorci nisu isti kao hrana za pse i mačke,” navedeno je u članku, zbog čega je upitna i pouzdanost laboratorijskih rezultata i zaključaka.
Dodatni razlog za proispitivanje ove tvrdnje je činjenica da balzamičari obično ne znaju status vakcinacije onih za čije su balzamovanje zaduženi. Fakt-čeking tim Politifakt je provjeravao ove navode kroz razgovor sa više stručnjaka:
“Informaciju o vakcinaciji ne sadrži sertifikat o smrti”, rekao je dr. Hari P. Bliski, nacionalni predsjednik Nacionalne sahrane i Udruženje Mortičara.
Fakt-čeking tim AFP-a se bavio pomenutom tvrdnjom i prema navodima stručnjaka sa kojima su razgovarali ne može se precizno odrediti šta se nalazi u staklenim posudama koje su prikazane u televizijskom prilogu.
Patolog konsultant u Nacionalnom zdravstvenom servisu u Edinburgu i počasni predavač na Univerzitetu Edinburg, doktor Dejvid Dorvard, rekao je da je “nemoguće konstatovati šta se nalazi u posudama za uzorke.”
“Čisto sumnjam da ćete naći patologa koji bi sa pouzdanošću rekao da su to definitivno krvni ugrušci. Svakako ne da su ugrušci formirani prije nego što je pacijent preminuo, a ne oni koji se dogode nakon smrti kada se krvotok u tijelu zaustavi. Obično nije moguće, gledajući ugrušak, reći šta je uticalo na krv da se zgruša,” napisao je u mejlu 22. septembra 2022“.
Načelnik odsjeka za transfuzionu medicinu na Medicinskom fakultetu univerziteta Grajfsvald, Andreas Greinaher, takođe je potvrdio da nije moguće zaključiti šta je u pitanju na osnovu fotografija prikazanih u prilogu.
“Nemam pojma šta su te stvari u bočicama. Može biti bilo šta. Ne izgledaju kao ugrušci jer krvni ugrušci često sadrže puno crvenih ćelija,” rekao je on za AFP u mejlu, upućen 22. septembra 2022.
I predsjednica francuskog Društva za vaskularnu medicinu, Mari-Antoanet Sevestr-Pjetri, dovela je u pitanje tkivo prikazano u video klipu.
“Iz ovih slika ne možemo izvući nikakav zaključak. To može biti bilo šta”.
Stručnjaci tvrde da mogu biti različiti uzroci prisustva krvnih ugrušaka u tijelima preminulih, poput gojaznosti, pušenja ili infekcije kovidom-19. Ipak, komentarišući vakcine protiv kovida i pojavu krvnih ugrušaka, profesor medicine u Odeljenju za hematologiju i onkologiju na Univerzitetu Kornel, Džefri Lorens, kazao je da je konstatovana veza vakcina na bazi adenovirusa, proizvođača Džonson i Džonson, sa ozbiljnim problemima zgrušnjavanja koji su identifikovani kod živih pacijenata, iako izuzetno rijeko.
Američki Centar za kontrolu i prevenciju bolesti (CDC) prijavljuje četiri slučaja “krvnih ugrušaka u velikim krvnim sudovima i niske trombocite” nakon što je više od million osoba primilo vakcinu Džonson i Džonson.
Hrvatska agencija za ljekove HALMED takođe navodi krvne ugruške kao “vrlo rijetku” nuspojavu dvije vektorske vakcine.
Evropska agencija za ljekove (EMA), koja redovno prati bezbjednost svih odobrenih vakcina protiv kovida je do 8. Septembra objavila najnoviji ažurirani izvještaj o bezbjednosti vakcina protiv kovida, ali u izvještaju “vlaknasti ugrušci” nisu navedeni kao nuspojave vakcina protiv kovida, niti se nalaze među mogućim nuspojavama koje se ispituju.
Eksperti sa kojima je Politifakt razgovarao navode da je primjetna učestalija pojava ugrušaka krvi, međutim odbacuju mogućnost da je povezano sa vakcinama. Fenomen koji su balzamičari zapazili mogu biti efekti obolijevanja od kovida, a ti efekti se pojavljuju kod ljudi koji su vakcinisani, ali i nevacinisani.
Uzimajući u obzir činjenicu da je više od milion ljudi preminulo u SAD-u, a više od šest miliona širom svijeta uslijed kovida ne iznenađuje zapažanje balzamičara koji su u posljednjih dvije godine nailazili na veći broj preminulih kod kojih je konstatovano da imaju upalu krvnih sudova ili oštećenje krvnih ugrušaka.
Objave koje su bile predmet ove analize ocjenjujemo kao dezinformaciju zbog nepostojanja jasnih dokaza koji potvrđuju tvrdnju da su vakcine protiv kovida uzrok pojave neobično dugih krvnih ugrušaka, kao i prethodnih argumenata koji pomenutu tvrdnju demantuju.
Ocjenu “Dezinformacija” dobija medijski izvještaj koji u sebi sadrži “miks” činjenica i netačnog ili poluistinitog sadržaja. U ovakvim slučajevima, mediji ne moraju nužno biti svjesni netačnih informacija koje su objavljene zajedno sa istinitim. Takođe, ovom ocjenom biće tretirani i izvještaji koji imaju lažne atribucije ili naslove koji ne oslikavaju tekst u smislu tačnosti informacija.
