Česta tema diskusije na društvenim mrežama su razne regulative i pravila Evropske unije (EU) koje se tumače vrlo površno, a nerijetko i obmanjujuće jer dominira narativ da EU uvodi različite restriktivne mjere i ograničenja koja želi nametnuti građanima.
Upravo je to slučaj i sa novim identifikacionim dokumentom EU u digitalnom obliku. Naime, na Fejsbuku se pojavio skrinšot naslova teksta u kojem se navodi sljedeće:
”Evropska komisija usvojila digitalnu evropsku putovnicu”.
“Ropstvo je na korak do nas. Veselite li se digi zatvoru? Spavate li mirno? Još dva miseca i ćao slobodo. Spavajmo i dalje”, poručuju korisnici društvenih mreža.
Pretraga ključnih riječi ukazuje da je tekst objavljen na hrvatskom portalu Provjeri.hr, koji je Raskrinkavanju od ranije poznat kao izvor dezinformacija.
Tačno je da bi se službena dokumenta u digitalnom obliku, poput pasoša, vozačke dozvole, ljekarskih nalaza ili obrazovne kvalifikacije mogla naći u objedinjenom formatu, koji bi pojedincima bio dostupan putem određene aplikacije.
Riječ je o evropskom digitalnom identitetu – ideji koju je Evropska komisija (EK) prvi put predstavila 2020. godine.
Kako je na vebsajtu Komisije objašnjeno, evropski digitalni identitet će predstavljati lični digitalni dokument na osnovu kog će građani, stanovnici i kompanije u EU-u moći da se identifikuju ili potvrde određene lične podatke.
“Evropski digitalni identitet je dostupan svakom građaninu, stanovniku ili preduzeću u EU-u koji ga želi koristiti. Svugdje iskoristiv za identifikaciju korisnika ili potvrđivanje određenih ličnih podataka za potrebe javnih i privatnih digitalnih usluga u EU-u. Posjedovanje digitalnog identiteta stvar je dobrovoljne odluke građana. Korisnici imaju punu kontrolu nad time koje će aspekte identiteta, podataka i sertifikata podijeliti s trećom stranom i nad praćenjem takvog dijeljenja podataka”, navedeno je na sajtu EK.
Takođe, moraćemo sačekati sa korišćenjem ove inovacije, jer je vijest o usvajaju odluke o upotrebi evropskog digitalnog identiteta, a samim tim i digitalnog pasoša netačna.
U saopštenju obavljenom 8. novembra ove godine, Evropska komisija je navela da je postignut dogovor predstavnika Evropskog parlamenta i predsjedništva Savjeta o Predlogu Uredbe o evropskom digitalnom identitetu.
Kako tek slijedi usaglašavanje pravnog teksta Uredbe, jasno je da zvanično usvajanje tek predstoji.
“Tehnički rad će se nastaviti kako bi se pravni tekst dovršio u skladu s političkim dogovorom. Nakon finalizacije tekst će se podnijeti predstavnicima država članica na odobrenje. Podložno pravno-jezičkim izmjenama, revidiranu uredbu zatim će trebati službeno usvojiti Parlament i Vijeće, nakon čega će biti objavljena u Službenom listu EU-a i stupiti na snagu”, navedeno je na vebsajtu Evropske komisije.
Prema zvaničnim informacijama, trenutno se sprovode pilot projekti u državama članicama EU, Norveškoj Islandu i Ukrajini, a na osnovu objavljenih medijskih navoda, digitalni identitet u funkciji pasoša je trenutno u primjeni jedino u Finskoj.
Zaključak je da Evropski parlement nije još uvijek zvanično usvojio evropski digitalni identitet, iako je njegova implementacija izvjesna. Ipak, za sada se taj sistem testira. Takođe, građane članica EU niko neće primoravati da koriste taj digitalni lični dokument.
Objavu portala Provjeri.hr, te objavu na Fejsbuku ocjenjujemo kao dezinformaciju.
Ocjenu “Dezinformacija” dobija medijski izvještaj koji u sebi sadrži “miks” činjenica i netačnog ili poluistinitog sadržaja. U ovakvim slučajevima, mediji ne moraju nužno biti svjesni netačnih informacija koje su objavljene zajedno sa istinitim. Takođe, ovom ocjenom biće tretirani i izvještaji koji imaju lažne atribucije ili naslove koji ne oslikavaju tekst u smislu tačnosti informacija.
Takođe, zbog navoda o ograničenju kretanja i insinuacija da će građani biti primorani da koriste digitalne dokumente, ovaj sadržaj dobija ocjenu teorija zavjere.
Ocjenu “Teorija zavjere” dobija medijski izvještaj koji daje neistinit ili neprovjerljiv opis neke pojave, događaja ili osobe, predstavljajući ih kao dio ili rezultat skrivenog plana (“zavjere”). Za ovakve sadržaje karakteristično je da iznose niz tvrdnji, predstavljenih kao činjenice, između kojih se utvrđuju uzročno-posljedične veze, bez nuđenja bilo kakvih kredibilnih dokaza.
