Na društvenim mrežama se ovih dana pojavila fotografija (arhivirano) spiralnog oblaka, navodno snimljenog iznad Aljaske, uz propratne komentare da je to ‘’djelo HAARP’’-a i ‘’vražjih eksperimenata’’.
U međuvremenu Aljaska i njihove vražje vježbe
Tamo je HAARP koliko se sjećam
Ovakvi navodi nisu novi, ali su i dalje u potpunosti neutemeljeni u stvarnosti.
Zapravo, ono što gledamo na tim fotografijama jeste vizuelno spektakularan, ali potpuno objašnjiv i bezopasan fenomen. Radi se o tzv. “raketnoj spirali”, fenomenu koji nastaje kada rakete poput SpaceX-ove Falcon 9 ispuste višak goriva na velikim visinama, gdje se ono zbog ekstremno niskih temperatura zaledi i formira svijetleće oblake u spiralnom obliku.
Kako nastaje spiralni oblak?
U ovom trenutku nam nije poznato kada i gdje su fotografije koje kruže snimljene, niti se sa sigurnošću može reći kojem konkretnom raketnom lansiranju pripadaju. Ipak, fenomen spiralnih oblaka viđan je više puta tokom proteklih godina, najčeṡċe nakon lansiranja SpaceX raketa.
Jedan takav slučaj zabilježen je 14. aprila 2023 (arhivirano), kada je raketa Falcon 9 poletjela iz baze Vandenberg u Kaliforniji u sklopu misije Transporter-7. Oko tri sata nakon lansiranja, tokom povratka gornjeg stepena rakete u atmosferu, došlo je do ispuštanja goriva koje se zaledilo i formiralo spiralnu strukturu vidljivu iznad Aljaske.
Sličan fenomen dogodio se i 24. marta 2025 (arhivirano) nakon lansiranja Falcon 9 rakete iz Cape Canaveral baze na Floridi. Tada je spiralna formacija bila vidljiva širom Velike Britanije i dijelova Evrope, što pokazuje da ovakve pojave nisu ograničene na jedno područje, veċ su rezultat uslova u atmosferi i orbiti u trenutku ispuštanja goriva.
Zbog toga je moguċe da fotografije koje su se pojavile na društvenim mrežama prikazuju bilo koji od ovih poznatih događaja, a u svakom od njih postoji jasno naučno objašnjenje koje nema nikakve veze sa spekulacijama o HAARP-u ili drugim teorijama zavjere.
Kako je za Daily Mail (arhivirano) objasnio dr Don Hampton (arhivirano), svemirski fizičar sa Geofizičkog instituta Univerziteta Aljaske u Fairbanksu, rakete ponekad imaju gorivo koje mora da se ispusti. Kada se to desi na velikim visinama, to gorivo se pretvara u led.
,,Ako se raketa nalazi na visini gdje je obasjana suncem, a tlo je još uvijek u mraku, ta zaleđena spirala postaje vidljiva kao sjajna formacija na nebu”, rekao je Dr Hampton.
Ovaj fenomen se može posmatrati kao kombinacija moderne tehnologije i prirodnih uslova – savršeno tempiran trenutak kada se izbacivanje goriva poklopilo sa tamnim nebom Aljaske (ili Evrope?) i osvjetljenjem sa Sunca u orbiti. Fotografije koje su zabilježili entuzijasti aurora borealis (polarne svjetlosti) doprinijele su viralnosti ovog prizora.
Nije prvi put, i nije ništa misteriozno
Inače, SpaceX rakete često izazivaju ovakve pojave. Slična spirala viđena je i iznad Havaja u januaru 2023. godine (arhivirano), kao i iznad Novog Zelanda u junu 2022. godine (arhivirano). U oba slucčaja, radilo se o tragovima raketa koje su nosile satelite ili drugu opremu u orbitu.
Kada god i gdje kod da se javi, ovaj fenomen svaki put ima isto objašnjenje. Svi do sada dokumentovani spiralni oblaci nastali su kao posljedica ljudskih aktivnosti vezanih za svemirske letove, i nijedan od njih nema nikakve veze sa HAARP-om, vanzemaljcima, ili “vražjim eksperimentima”.
HAARP kao vječna meta teorija zavjere
HAARP (High-frequency Active Auroral Research Program), kojem je na našem portalu posvećeno puno prostora (1, 2, 3), je naučni projekat lociran u Gakoni, Aljaska, koji je proučavao jonosferu – gornje slojeve atmosfere važne za radio komunikaciju. Projekat je pokrenut 1993. godine, a od 2015. godine je u potpunosti pod civilnom upravom Univerziteta Aljaske. Iako su razne teorije zavjere pokušale da mu pripišu kontrolu vremena, izazivanje zemljotresa ili manipulaciju sviješću, nijedna od tih tvrdnji nije naučno potkrijepljena.
U konkretnom slučaju spiralnog oblaka iznad Aljaske, HAARP nije imao apsolutno nikakvu ulogu. Sve se desilo kao rezultat potpuno poznatih i dokumentovanih svemirskih aktivnosti.
Spektakularan prizor na nebu može ostaviti bez daha, ali to ne znači da je iza njega nužno neka mračna agenda. Spiralni oblak iznad Aljaske je podsjetnik koliko moderna nauka, tehnologija i prirodni uslovi zajedno mogu da proizvedu prizore koji nas podsjećaju na fantastiku. Ali istina je često jednostavnija – i neuporedivo zanimljivija – od teorija zavjere koje nas plaše.
Dakle, ova objava dobija ocjenu – teorija zavjere.
Ocjenu “Teorija zavjere” dobija medijski izvještaj koji daje neistinit ili neprovjerljiv opis neke pojave, događaja ili osobe, predstavljajući ih kao dio ili rezultat skrivenog plana (“zavjere”). Za ovakve sadržaje karakteristično je da iznose niz tvrdnji, predstavljenih kao činjenice, između kojih se utvrđuju uzročno-posljedične veze, bez nuđenja bilo kakvih kredibilnih dokaza.
