Od ponovnog dolaska na vlast Donalda Trampa, svijet strijepi od poteza koje će povući, a koji su, samo nekoliko mjeseci unazad bili nezamislivi. Čini se da ipak, najviše strahuju NATO saveznici, jer ponovo odzvanjaju njegove kritike upućene članicama, od kojih zahtijeva veća izdvajanja za odbranu. U posebnom fokusu su odnosi sa Rusijom, te nazivanje predsjednika Ukrajine Volodimira Zelenskog “diktatorom”, pa se čini da Trampovi postupci idu na ruku Moskvi.
U moru čudnih, ali istinitih Trampovih poteza, često se kroz medije provlače i oni, koji za cilj imaju dezinformisanje.
Tako je srpski tabloid Informer (arhivirano) objavio da Rusi od Trampa traže da Crna Gora izađe iz NATO saveza, pozivajući se na njemački magazin Bild (arhivirano).
“Šok promene na Balkanu! Rusi od Trampa traže izlazak Hrvatske i Crne Gore iz NATO! Povlače se i sa Kosova i metohije?!”, glasi naslov Informera.
“List Bild navodi da se u pregovorima u Rijadu razmatra povlačenje američkih trupa iz Albanije, Bugarske, Hrvatske, Češke, Estonije, Finske, Mađarske, Letonije, Litvanije, Crne Gore, Severne Makedonije, Poljske, Rumunije, Slovačke, Slovenije i Švedske. Ako bi se ovaj scenario obistinio, NATO bi se faktički vratio na svoje granice pre 1997. godine, što je dugogodišnji zahtev Moskve”, dodaje se u tekstu.
Ova tvrdnje, prenio je i portal Srbija danas. (arhivirano)
Isti tekst, objavljen je i na Fejsbuku (1, 2, 3) (arhivirano:1,2,3)
Međutim, tvrdnje iz ovog teksta, sporne su iz nekoliko razloga. Prije svega, Bild u svojoj analizi, ne pominje ni Crnu Goru ni Hrvatsku, već se njemački list poziva na nezvanični izvor, koji je ovom mediju navodno saopštio da Putin traži povlačenje svih trupa iz NATO država koje su postale članice nakon 1990. Godine.
“Jedan istočnoevropski bezbjednosni zvaničnik rekao je za BILD: „Prema našim informacijama, riječ je o Putinovim zahtjevima iz 2021. godine odnosno o povlačenju američkih trupa iz svih NATO država koje su pristupile alijansi posle 1990. Godine, navodi Bild, dodajući da je “najgori scenario u kojem brojni stručnjaci strahuju od trenutne invazije ruske vojske na bivše sovjetske republike Estonije, Letonije i Litvanije, kao i od rata velikih razmjera sa Poljskom”
Prisustvo američkih trupa u područjima blizu Rusije, prema konsenzusu u susednim zemljama Rusije, najveća je garancija nezavisnosti zemalja.
Sledeća netačna tvrdnja je da se u Crnoj Gori nalaze američke trupe, čije se navodno povlačenje razmatra. Crna Gora je od 2017. godine članica NATO, ali u zemlji ne postoji nijedna NATO niti američka vojna baza.
NATO baze nalaze se u Albaniji, ali i kroz misiju KFOR na Kosovu, gdje je raspoređeno oko 600 američkih vojnika (arhivirano).
Zvaničnik NATO-a je za TV Klan Kosova potvrdio da SAD i dalje igraju ključnu ulogu u KFOR-u, podsjećajući da Amerika ima više od 600 vojnika u ovoj misiji, piše Aljazeera (arhivirano) pozivajući se na kosovske medije.
U odgovoru na pitanje portala Nacional o članku u Bildu, koji je izazvao veliku pažnju na Kosovu, Američko ministarstvo odbrane je izjavilo da nemaju nove najave u vezi s rasporedom američkih trupa u Evropi.
“Nemamo danas nove najave u vezi s rasporedom američkih trupa u Evropi”, navodi se u odgovoru.
Problematična je i tvrdnja da neka zemlja, može da traži povlačenje zemlje članice iz saveza, bez odluke svih 32 saveznika, kao što se to navodi u naslovu informerovog teksta: Rusi od Trampa traže izlazak Hrvatske i Crne Gore iz NATO!r z
Sve odluke u NATO savezu, pa i o tome, koja će zemlja napustiti savez, ili “biti izbačena” donose se jednoglasno. Više o tome, objašnjeno je na zvaničnom sajtu NATO saveza (arhivirano).
U članu 13 NATO-ugovora iz 1949. godine stoji:
„Nakon dvadesetogodišnjeg roka važenja ugovora, svaka zemlja koja je sklopila ugovor, može iz njega da odstupi i to godinu dana nakon što to najavi.”
Ukoliko zemlja želi da napusti savez “otkazni rok” je dakle godinu dana, nije potrebno navoditi razloge, sve je veoma jednostavno, što je pojašnjeno u tekstu Dojče velea (arhivirano).
“U gotovo sedamdeset godina dugoj NATO istoriji nije bilo slučaja da neka zemlja istupi iz saveza. Međutim bilo je istupanja iz vojne strukture. To znači da je više država ostalo u NATO savezu, ali neko vrijeme nisu željele da njihove vojne snage podliježu komandnoj strukturi NATO. Sve one kasnije su se ipak vratile na staro”, navodi se u tekstu DW.
Dakle, u Crnoj Gori se ne nalaze američke niti NATO trupe, a jedna zemlja članica, nema pravo da traži izlazak druge saveznice iz Alijanse, sve i kada bi takav zahtjev zaista postojao.
Zbog toga objave na portalu Informer i Srbija danas, ocjenjujemo kao dezinformacije.
Ocjenu “Dezinformacija” dobija medijski izvještaj koji u sebi sadrži “miks” činjenica i netačnog ili poluistinitog sadržaja. U ovakvim slučajevima, mediji ne moraju nužno biti svjesni netačnih informacija koje su objavljene zajedno sa istinitim. Takođe, ovom ocjenom biće tretirani i izvještaji koji imaju lažne atribucije ili naslove koji ne oslikavaju tekst u smislu tačnosti informacija.
