Nekadašnji kubanski lider, Fidel Kastro, bio je poznat po oratorskim sposobnostima, a da mu je to išlo od ruke govori i podatak da je 1960 na Generalnoj skupštini UN-a govorio više od 4 sata.
Godinama mu se pripisuje i jedna izjava, koja je ponovo postala viralna u posljednje vrijeme, a koja navodno glasi: (1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8) (arhivirano: 1, 2)
“Sledeći rat u Evropi biće između Rusije i fašizma, samo što će se fašizam tada zvati demokratija”
Međutim, nema podataka da je Kastro ikada to izgovorio. Prostom pretragom na Guglu ne dolazi se ni do kakvih podataka koji bi potkrijepili tvrdnju, osim par tekstova na pro-ruskim sajtovima na našem jeziku. Slična stvar je i kada se pretraga odradi na engleskom jeziku.
Kolege iz Factcheck.ge takođe su istraživale porijeklo izjave i to prije dvije godine. Njihov zaključak je da se radi o lažnoj atribuciji. U njihovom tekstu se navodi: (arhivirano: ovdje)
“U javno dostupnim izvorima nema dokaza da pomenuti citat pripada Fidelu Kastru. LANIC – Latinoamerički mrežni informacioni centar obezbjeđuje bazu podataka koja se sastoji od govora Fidela Kastra održanih od 1956. do 1996. godine. Kao rezultat pretraživanja ključnih riječi na veb stranici, nije pronađen nijedan pisani dokument sa takvim citatom.
Biografija Fidela Kastra i zapisi njegovih govora sastavljeni su na sajtu fidelcastro.ru. Jedan od odjeljaka na sajtu posvećen je njegovim govorima i izjavama. Pretraga po ključnim riječima – kao što su demokratija i fašizam – dovodi do brojnih tvrdnji u odjeljku, iako nijedna nije identična ili slična pomenutom citatu. Ova izjava se takođe ne može naći na listi od 138 najpoznatijih izjava Fidela Kastra.
Dana 26. novembra 2016, dan nakon smrti Fidela Kastra, Rojters je kao članak objavio poznate citate bivšeg kubanskog lidera. 2008. godine, Gardijan je takođe ponudio čitaocima takav članak. Međutim, ni u jednom od ovih članaka se ne može naći citat Fidela Kastra o sljedećem ratu u Evropi.”
Istom izjavom tekst je započeo jedan od kolumnista na portalu IN4S. U tom tekstu se navodi: (arhivirano: ovdje)
„Sledeći rat u Evropi biće između Rusije i fašizma, samo će se fašizam tada zvati – demokratija“!
Ovo je prije više od trideset godina izjavio kubanski predsjednik i revolucionar, Fidel Kastro, anticipirajući skoro proročanskom vizijom povratak jedne od najrigidnijih ideologija sa kojom se suočilo čovječanstvo kroz čitavo svoje trajanje. A fašizam, doduše preliven filom od čokolade zvane demokratija, da bi se lakše prigutao i što kasnije prepoznao, opet kuca na vrata Evrope. I ne samo što kuca već i puca iz sveg raspoloživog naoružanja, neprestano držeći prst na čuvenom i prijetećem „crvenom dugmetu“ nuklearnog arsenala. I, naravno, kao što je i predvidio Kastro, na meti je Rusija.”
Kako proizilazi iz navedenog, Kastro nije govorio o demokratiji kao novom vidu fašizma, pa je i početna premisa kolumne – pogrešna, kao i sadržaj spornih objava, zbog čega one dobijaju ocjenu – lažna vijest.
Ocjenu “Lažna vijest” dobija originalni medijski izvještaj (u potpunosti proizveden od strane medija koji ga je objavio) koji u sebi sadrži činjenično pogrešne tvrdnje ili informacije. Za sadržaje koji se ocjenjuju kao lažne vijesti može se pouzdano utvrditi da su kreirani i diseminirani sa namjerom da dezinformišu javnost, to jest da tvrdnju koja je u potpunosti lažna predstave kao činjenicu.
