Porast broja migranata za Evropu predstavlja kompleksno pitanje kojem su države članice Evropske unije (EU) prošle godine pristupile sa posebnom pažnjom, uvodeći privremene granične kontrole.
No, rješavanju ovog problema svakako ne doprinose lažne vijesti i dezinformacije koje neminovno prate dešavanja u vezi sa ovom temom.
U jednoj objavi korisnik Fejsbuka je podijelio video, uz sljedeću tvrdnju:
“Migranti dobivaju besplatne telefone čim stignu u Europu. Ovo je organizirana, koordinirana invazija”.
Na osnovu objave nije moguće zaključiti gdje je video zabilježen, niti kada. Sa druge strane, tekstualni ispis na videu ukazuje da je snimak zapravo odgovor Tik Tok nalogu pod korisničkim imenom “rubenbp8”, uz komentar: “govori istinu, evo videa koji to dokazuje”.
Nalog “Rubenbp8” na Tik Toku je privatan tako da nije jasan kontekst komentara.
Obrnuta pretraga skrinšota iz videa vodi do drugog naloga pod korisničkim imenom “Salseosdelatv” na istoj društvenoj mreži, na kojem je snimak inicijalno i objavljen 27. decembra prošle godine.
Da je video zabilježen u Španiji, pokazuju medijski izvještaji lokalnih medija koji su istog datuma izvijestili su o dolasku 54 migranta u gradu Arieta, na kanarskom ostrvu Lanzarote. Fotografije i video zapisi kojima je njihov dolazak dokumentovan istovjetni su snimku koji je podijeljen na Fejsbuku.
Na snimku se zaista vidi da pojedine osobe odmotavaju i koriste mobilne telefone, ali ne i da im neko dijeli iste.
Prema pisanju španske fakt-čeking platforme Maldita, ove tvrdnje su potekle od korisnika društvenih mreža sa španskog govornog područja koji su dijelili sadržaj uz navode da snimak prikazuje uručivanje mobilnih telefona migrantima na Kanarskim ostrvima što je omogućila španska vlada.
Međutim, Špansko Ministarstvo za inkluziju, socijalnu zaštitu i migracije je potvrdilo da se migrantima ne dijele mobilni telefoni kao dio humanitarne pomoći prilikom njihovog dolaska. Na sajtu ministarstva je objavljen spisak različitih vrsta humanitarne pomoći koja je ukazana migrantima, a mobilni telefoni se ne spominju u tom dokumentu.
Dakle, video je zaista nastao u Evropi krajem decembra 2023. to u Španiji, tačnije na jednom kanarskom ostrvu. Osim tvrdnji korisnika društvenih mreža koji su video navodeći da se migrantima, kad stignu u Evropu, dijele mobilni telefoni, nema dokaza koji tu tvrdnju potvrđuju. Naprotiv, špansko ministarstvo nadležno za pitanje migranata je demantovalo te navode.
Takođe, u dokumentu kojim je evidentirana pomoć migrantima nisu navedeni mobilni telefoni kao stavka.
Objavu ocjenjujemo kao dezinformaciju.
Ocjenu “Dezinformacija” dobija medijski izvještaj koji u sebi sadrži “miks” činjenica i netačnog ili poluistinitog sadržaja. U ovakvim slučajevima, mediji ne moraju nužno biti svjesni netačnih informacija koje su objavljene zajedno sa istinitim. Takođe, ovom ocjenom biće tretirani i izvještaji koji imaju lažne atribucije ili naslove koji ne oslikavaju tekst u smislu tačnosti informacija.
