Tokom trajanja pandemije koronavirusa dezinformacije o raznim ljekovima koji se navodno skrivaju od ljudi bile su svakodnevna pojava. I danas na društvenim mrežama naiđemo na poneku teoriju zavjere u vezi sa koronavirusom. Tako smo na Facebooku pronašli video u kojem se govori o blagodetima hidrogen peroksida:
„Virusi umiru u okruženju s visokim nivoom kiseonika. Istraživanja koja su sproveli istraživači i doktori pokazuju da se virusi, bakterije, patogeni i mikroorganizmi koji uzrokuju bolesti oksidiraju i umiru u okruženju s visokim nivoom kiseonika. Čak se i kancerogeni tumori smanjuju u kontaktu sa vodonik peroksidom.“
U objavi uz video piše:
„Dok su pojedinci za vrijeme kovid terora govorili da se sve zlo nalazi u činjenici da smo napadnuti na staničnoj razini te da ovakve stvari poput klorid dioksida (kojem su se neki ismijavali nazivajući ga “izbjeljivačem”) oslobađaju jedan labilni atom kisika i oksidiraju teške metale (neutralizirajući ih, tj. spriječavajući ih da prodru u stanicu i probiju membranu mitohondrije te tako spriječe raspadanje stanica i genomskog otpada) izrugivali su im se ili u najmanju ruku gledali s podozrenjem.“
Šta, međutim, na ovo kažu stručnjaci?
Upotreba hidrogen peroksida je među najupornijim alternativnim zdravstvenim trendovima. Tokom pandemije korona virusa smo nebrojeno puta na društvenim mrežama čitali i analizirali medijske tvrdnje kako je hidrogen peroksid zapravo i više od dezinfekcionog sredstva.
Hidrogen peroksid definitivno ima antimikrobno dejstvo, aktivan je protiv bakterija, gljivica i virusa, ali kao sredstvo dezinfekcije. Kako objašnjavaju iz američkog Centra za kontrolu i prevenciju bolesti, hidrogen peroksid treba koristiti skoro isključivo za površine neživih predmeta. Komercijalno dostupan 3% hidrogen peroksid je stabilno i efikasno dezinfekciono sredstvo kada se koristi na površinama i predmetima. Koristi se i za dezinfekciju mekih sočiva, na primjer. Ranije se koristio za dezinfekciju rana, ali ga zdravstveni radnici više ne preporučuju kao sredstvo za to, jer iritira kožu i može spriječiti zarastanje rane.
Problem sa upotrebom hidrogen peroksida u elimisanju patogena je taj što, iako može da ubije ciljane patogene, može oštetiti i okolno tkivo, stvarajući tako više štete nego koristi.
„Hidrogen peroksid, nažalost, ne pravi razliku između bakterijskih i naših ćelija“, kazao je ljekar Michael Daignault.
Nakon što su korisnici društvenih mreža tokom pandemije promovisali hidrogen peroksid kao prevenciju ili čak lijek za COVID-19, tvrdeći da bi udisanjem mogao da ubije viruse, bakterije i patogene, američka Fondacija za astmu i alergiju objavila je saopštenje, kategorično nazvavši ovaj trend „zabrinjavajućim i opasnim“.
I američka Agencija za toksične supstance i bolesti navela je da hidrogen peroksid može biti otrovan ako se proguta, udahne ili ako dođe u kontakt sa kožom ili očima:
„Udisanje vodonik peroksida u domaćinstvu (3%) može izazvati iritaciju disajnih puteva. Izlaganje vodonik-peroksidu u domaćinstvu može izazvati blagu iritaciju oka. Udisanje para iz koncentrovanih (više od 10%) rastvora može dovesti do teške iritacije pluća.“
Hidrogen peroksid ne može uticati ni na smanjenje kancerogenih ćelija. Iako bi nanošenje hidrogen peroksida na kožu moglo lokalno malo povećati nivo kiseonika, on neće prodrijeti dovoljno u tijelo do većine tumora, a i nema dokaza da bi to uticalo na stanje.
„Ni vodonik-peroksid ni kiseonik nijesu bili podvrgnuti rigoroznoj kontroli i testiranju potrebnim da bi se dokazalo da ove terapije mogu liječiti rak ili ubiti ćelije raka“, rekao je za Rojtersovu fact check platformu Tyler Johnson, klinički docent onkologije na Stenfordu. Bez takvih dokaza, dodao je, ne vjeruje da ove terapije mogu biti korisne.
Doktor Adam Friedman, predsjednik odsjeka za dermatologiju na Univerzitetu Džordž Vašington, kazao je za USA Today da tvrdnja da lokalno nanošenje hidrogen peroksida može da liječi rak kože nije osnovana. Kako dodaje, hidrogen peroksid može da ubije ćelije kože koje se nazivaju keratinociti, međutim, većina oštećenja se javlja na stratum corneum-u, ili na krajnjem sloju kože, koji pobijeli, što ukazuje na to da peroksid razlaže proteine i masti.
Ovu objavu ocjenjujemo kao dezinformaciju. Tu ocjenu dobija medijski izvještaj koji u sebi sadrži “miks” činjenica i netačnog ili poluistinitog sadržaja. U ovakvim slučajevima, mediji ne moraju nužno biti svjesni netačnih informacija koje su objavljene zajedno sa istinitim. Takođe, ovom ocjenom biće tretirani i izvještaji koji imaju lažne atribucije ili naslove koji ne oslikavaju tekst u smislu tačnosti informacija.
