„A u ruke Mandušića Vuka biće svaka puška ubojita“…
Ovako se, kroz Njegoševe stihove, većina nas upoznala sa likom i djelom Vuka Mandušića.
Ipak, otimanje za istoriju i dezinformisanje javnosti, karakteristično za naše podneblje, nije zaobišlo čak ni Mandušića Vuka.
Povod je bila fotografija iz Muzeja na ostrvu Visovac u Hrvatskoj, gdje je izložena sablja Vuka Mandušića, uz napomenu da se radi o sablji „hrvatskog narodnog junaka iz Rupa“.
„Druga strana“ je odmah krenula u „odbranu“ Mandušića pa su tako brzo na portalima osvanuli naslovi:
„U HRVATSKOJ NIŠTA NOVO: Slavnog srpskog uskoka Vuka Mandušića predstavljaju kao hrvatskog heroja“
„U Muzeju na ostrvu Visovac u Nacionalnom parku Krka u Hrvatskoj slavnog srpskog junaka Vuka Mandušića predstavljaju kao Hrvata. Naime, veliku pažnju javnosti zaokupile su fotografije iz muzeja na kojima se vidi da sablja koja je pripadala Vuku Mandušiću i koja je izložena u pomenutom muzeju. Ispod sablje piše da je Vuk Mandušić “hrvatski narodni junak” rodom iz Rupa.
Vuk Mandušić je iz Krajine doselio u Crnu Goru. Od njega su Baletići sa Čeva, a majka mu se zvala Manda, pa otuda i Mandušić. Mandušić je jedan od najčuvenijih unaka srpske epske poezije, a Petar II Petrović Njegoš obesmrtio ga je u svom „Gorskom vijencu”“, navodi se u tekstu koji su prenijeli IN4S, Dan, Iskra, Odbrana, Borba, Kurir, Serbian Times...
Stručna literatura i relevantni izvori manje-više su saglasni da je Vuk Mandušić rođen u Dalmaciji, tačnije u Petrovom Polju, što se navodi u Istorijskom leksikonu Crne Gore čiji su autori istoričari Šerbo Rastoder, Živko Andrijašević, Dragutin Papović, Zvezdan Folić, Sait Šabotić, Slobodan Drobnjak, Jadranka Selhanović, Željko Drinčić i Adnan Prekić.
„Mandušić Vuk rođen je u Petrovom Polju odakle se 1648. godine preselio u Šibenik. Bio je uskočki kapetan i isticao se upadima na osmansku teritroiju. Poginuo je 31. jula 1648. godine kod kule Zečevo zajedno sa Jovanom Šandićem. Prema pisanju Andrije Kačića Miošića, Mandušića je pogubio beg Vidimlić, iz Glamoča. Najstariji pisani istorijski izvor o crnogorskom Vuku Mandušiću, nalazi se kod Zaharija Stefanovića Orfelina iz 1772. godine. Orfelin navodi da su Crnogorce u jednom sukobu sa Osmanlijama predvodili vojvoda Mandušić i Rogan“, navodi se leksikonu.
U Hrvatskoj enciklopediji Leksikografskog zavoda “Miroslav Krleža” za Mandušića se navodi da je jedan od vođa hrvatskog stanovništva iz Dalmatinske zagore koje je 1648. s osmanskog područja prebjeglo na područje pod vlašću Mlečana (Šibenik) i stavilo se u njihovu službu.
„Osobito se istakao kao jedan od zapovjednika (harambaša) hrvatskog pučanstva u bitkama protiv Osmanlija oko Drniša, Knina, Vrlike i Klisa u prvoj fazi Kandijskog rata (1645–69). Ratovao je u Lici, a sa svojim je odredima napao Ključ u zapadnoj Bosni. Tokom napada na Poljica i Ravne kotare, zajedno s vojskom I. Smiljanića suprotstavio se osmanskim jedinicama. Pošto je u bitki kraj utvrde Zečevo bio teško ranjen, Osmanlije su ga zarobili i pogubili. Uz S. Jankovića i I. Smiljanića najomiljeniji je protivosmanski hrvatski junak, o kojem su pisali A. Kačić Miošić u djelu Razgovor ugodni naroda slovinskoga i F. Grabovac u djelu Cvit razgovora naroda i jezika iliričkoga aliti rvackoga (1747)“, navodi se u tekstu o Mandušiću.
Vuka Mandušića je Njegoš opjevao u svom najuticajnijem djelu, u Gorskom vijencu. U Njegoševim stihovima prikazan je kao narodni junak u čijim je rukama svaka puška ubojita i čovjek kojem “olova toke lome” i koji “razgoni haračlije”. Ipak, ono što jeste činjenica je da je Gorski vijenac fikcija, a ne istorijski udžbenik, i istorija se ne može učiti iz epske poezije već iz istorijskih izvora, koji u ovom slučaju jasno upućuju da je Vuk Mandušić iz Hrvatske.
Zbog toga ova objava dobija ocjenu istorijski revizionizam.
Ocjenu ‘’Istorijski revizionizam’’ dobija medijski izvještaj koji sadrži svjesno, namjerno i netačno interpretiranje ili falsifikovanje istorijskih činjenica utvrđenih kroz relevantna naučna istraživanja.
Edit: 11.4.2023.
Portal Kurir.rs objavio je ispravku u svom originalnom tekstu, jasno koristeći etički standard profesionalnog postupanja novinara i demantovao prvobitne navode i njima dajemo ocjenu Demantovano. Ocjena “Demantovano” se daje u slučajevima kada medij utvrdi da je sadržaj potpada pod neku od gore opisanih negativnih ocjena koji je objavio ocijenjen nekom od navedenih ocijena i onda ga demantuje na jasan i vidljiv način, u skladu sa principima objave demantija.
