Nesvakidašnje, udarne vijesti, poput ubistva čelnika neke države, za tren obiđu cijeli svijet, ali jednako brzo se kreiraju i dezinformacije o takvim događajima.
Jedna od vijesti koja je obišla svijet prethodnih dana je ubistvo predsejdnika Haitija, Žovanela Moiza, koji je ubijen u oružanom napadu na njegovu privatnu rezidenciju.
O razlozima i povodima ubistva još uvijek se malo zna, a policija Haitija saopštila je da je dio napadača na predsjednika ubijen, a veliki broj ljudi je i uhapšen.
„Odred sastavljen uglavnom od penzionisanih kolumbijskih vojnika izvršio je atentat na predsjednika Haitija Žovenela Moza ranije ove nedjelje, kaže policija. U plaćeničkoj grupi je bilo 26 Kolumbijaca i dvojica Amerikanaca porijeklom sa Haitija, rekao je novinarima šef policije Leon Čarls“, navodi se u članku BBC-a.
Iako pravi razlog ubistva predsjednika Haitija još nije rasvijetljen, pojedini korisnici fejsbuka tvrde da je on ubijen zbog navodnog sukoba sa Svjetskom zdravstvenom organizacijom (SZO).
„Četiri afrička lidera koji su se usprotivili obaveznoj poslušnosti SZO nađeni su mrtvi. Sada je i predsjednik Haitija lišen života jer se usprotivio takođe SZO agendi. Naravno Lukašenko je još živ!“, navodi se u objavi Saše Borojevića.
U objavi se pominju preminuli lideri afričkih zemalja, Džon Magufuli(Tanzanija), Hamed Bakajoko(Obala Slonovače), Ambrouz Dlamini(Svaziland) i Pjer Nkurunziza(Burundi), koji su se navodno usprotivili SZO-u, što ih je, kako implicitno ukazuje autor objave, koštalo života.
Ipak, smrt pomenutih lidera ni na koji način ne dovodi se u vezu sa SZO-om, a takođe ne postoje nikakvi dokazi o njihovom navodnom sukobu sa pomenutom organizacijom.
Tvrdnje o sukobu ubijenog predsjednika Haitija, Moiza, sa Svjetskom zdravstvenom organizacijom, takođe su u domenu spekulacija, jer o tome ne postoji bilo kakva informacija.
Ono što je poznato jeste da je jedna od zvaničnica SZO-a, Karisa Etien prije par dana saopštila u ime te organizacije da izražavaju žaljenje zbog smrti predsjednika Moiza, kao i da će biti posvećeni unapređenju zdravlja građana Haitija, a u okviru tog plana biće distribuirane i vakcine protiv kovida.
Imajući u vidu da nema dokaza o navodnom sukobu ubijenog predsjednika Haitija sa SZO, kao ni dokaza o tome da iza njegove, ili smrti pojedinih lidera afričkih zemlja stoji ta organizacija, tvrdnje izrečene u objavi na fejsbuku ocjenjujemo kao teorija zavjere.
Teorije zavjere o smrti predsjednika Burundija raskrinkane su jednom od ranijih tekstova, a u zvaničnom saopštenju te zemlje navedeno je da je on preminuo od srčanog udara.
Takođe, ni u smrti Hameda Bakajoka nema nikakve misterije. Država na čijem čelu je bio, objavila je da je on preminuo u Njemačkoj, u bolnici, gdje se liječio od raka. Bakajoko je prethodno dva puta obolijevao od COVID-19 i jednom od malarije. Podataka o Bakajokovom suprotstavljano SZO-u ili poricanju postojanja virusa nema.
Ambrouz Dlamini, premijer Estvanija, nekadašnjeg Svazilenda, preminuo je u Južnoj Africi gdje se liječio od COVID-19. Da se Dlamini nije sukobljavao sa SZO pokazuju njegova obraćanja naciji na temu pandemije u kojima je jasno upozoravao na opasnosti virusa.
U Tanzaniji, zvanični državni organi objavili su da je njihov predsjednik, Džon Magulufi, preminuo od srčanih komplikacija, a prema pisanju BBC-a tamošnja opozicija je tvrdila da je Magulufi bio zaražen koronavirusom, ali te informacije nisu potvrđene. Magulufi je od početka pandemije poricao postojanje koronavirusa.
Jedina tačna informacija u ovoj objavi je ta da je predsjednik Bjelorusije, Aleksandar Lukašenko, živ.
Ovu objavu ocijenili smo kao teoriju zavjere.
Ocjenu “Teorija zavjere” dobija medijski izvještaj koji daje neistinit ili neprovjerljiv opis neke pojave, događaja ili osobe, predstavljajući ih kao dio ili rezultat skrivenog plana (“zavjere”). Za ovakve sadržaje karakteristično je da iznose niz tvrdnji, predstavljenih kao činjenice, između kojih se utvrđuju uzročno-posljedične veze, bez nuđenja bilo kakvih kredibilnih dokaza.
Ovaj post takođe dobija i ocjenu lažna vijest iz razloga što su navedeni podaci čiji nijedan dio nema realno utemeljenje u činjenicama.
Ocjenu “Lažna vijest” dobija originalni medijski izvještaj (u potpunosti proizveden od strane medija koji ga je objavio) koji u sebi sadrži činjenično pogrešne tvrdnje ili informacije. Za sadržaje koji se ocjenjuju kao lažne vijesti može se pouzdano utvrditi da su kreirani i diseminirani sa namjerom da dezinformišu javnost, to jest da tvrdnju koja je u potpunosti lažna predstave kao činjenicu.
